Tạo điều kiện cho báo chí phát huy sứ mệnh, trách nhiệm

- Thứ Hai, 28/09/2020, 06:05 - Chia sẻ
Hoạt động báo chí đang chịu tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, quản lý nhà nước về báo chí cũng khó khăn hơn khi nhiều vấn đề mới được đặt ra từ khái niệm đến phương thức quản lý. Chia sẻ và đánh giá cao sự chỉ đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông thời gian qua, song các thành viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ nhấn mạnh, báo chí có vai trò hết sức quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, và Nhà nước phải tạo điều kiện để báo chí thể hiện, phát huy được sứ mệnh, trách nhiệm to lớn của mình.

Không để tư nhân lợi dụng chi phối báo chí

Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm trong phiên giải trình “Quản lý nhà nước về báo chí” tại Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ vừa qua là hoạt động liên kết, thương mại hóa báo chí. Theo ĐBQH Chu Lê Chinh (Lai Châu), thương mại hóa hoạt động báo chí sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông phải nhận diện được mức độ của tình trạng này để có giải pháp chấn chỉnh, khắc phục.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Viết Lượng đặt câu hỏi tại phiên giải trình

Điều 37, Luật Báo chí quy định về liên kết trong hoạt động báo chí. Hiện nay, báo in, báo điện tử chủ yếu hoạt động liên kết về thiết kế, trình bày, in, quảng cáo, phát hành; liên kết về mua bản quyền, khai thác nội dung các ấn phẩm theo quy định của pháp luật chưa nhiều. Hoạt động liên kết sản xuất chương trình truyền hình phổ biến hơn, trong đó xu hướng hợp tác trao đổi bản quyền, đồng sản xuất các chương trình truyền hình với đối tác nước ngoài đã hình thành ngày càng rõ nét. Bộ Thông tin và Truyền thông không cấp phép đối với hoạt động liên kết trong sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình, mà các cơ quan phát thanh, truyền hình được chủ động thực hiện hoạt động liên kết theo quy định và báo cáo về Bộ.

Bên cạnh những mặt được trong hoạt động liên kết, báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông cũng chỉ ra rằng, một số chương trình liên kết khi phát sóng đã để xảy ra sai sót trong nội dung thông tin (hình ảnh, lời thoại phản cảm, thông tin thiếu chính xác…) gây bức xúc, phản ứng trong dư luận xã hội. Nhưng vấn đề các Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Viết Lượng, Tạ Văn Hạ băn khoăn thì đáng lo ngại hơn. Đó là có tình trạng tư nhân núp bóng, chi phối hoạt động báo chí hay không? Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo “không dám khẳng định là không có”, nhưng khẳng định chắc chắn nếu biết và nắm được thì sẽ phối hợp với cơ quan chức năng sẽ xử lý đến nơi đến chốn. “Không để tư nhân lợi dụng kẽ hở pháp luật núp bóng, chi phối hoạt động báo chí”.

Tuy vậy, Cục trưởng Cục Báo chí Nguyễn Thanh Lâm cũng cho biết, bắt đầu có xu hướng cơ quan báo chí trá hình, liên kết với cơ quan báo chí để lấy danh, sống chủ yếu trên mạng xã hội, đưa những thông tin ảnh hưởng đến công tác chính trị, tư tưởng, thậm chí cả những vấn đề về an ninh. Cách làm này có tác động tinh vi hơn so với lợi nhuận kinh tế thuần túy. Đứng về mặt hiện tượng bên ngoài thì chúng ta nhìn thấy thế, nhưng để chứng minh được đây là tư nhân chi phối báo chí, như Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo nói, “rất đau đầu”.

Bảo đảm tiến độ và hiệu quả quy hoạch

Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 được kỳ vọng sẽ khắc phục được những tồn tại, hạn chế trong hoạt động báo chí hiện nay, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý báo chí. Thời gian qua, Ban Tuyên giáo Trung ương đã chỉ đạo quyết liệt, Bộ Thông tin và Truyền thông đã vào cuộc chủ động và tích cực, đạt những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, dư luận quan tâm, việc triển khai quy hoạch có bảo đảm tiến độ và kết quả thực chất hay không? “Quy hoạch báo chí phải đặc biệt lưu ý sắp xếp lại một cách thực chất, xác định rõ trách nhiệm của Nhà nước, năng lực của cơ quan báo chí để xử lý những hạn chế hiện nay” - đại biểu Phan Viết Lượng bày tỏ.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo khẳng định, đến thời điểm này việc triển khai quy hoạch vẫn đang bảo đảm tiến độ và lộ trình. Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo báo cáo thêm, để triển khai thực hiện quy hoạch, từ tháng 8.2019, Bộ đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức nhiều buổi làm việc trực tiếp với các cơ quan chủ quản có báo chí phải quy hoạch, sắp xếp theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Bộ đã trực tiếp ban hành và chỉ đạo Cục Báo chí ban hành nhiều văn bản đôn đốc triển khai và hướng dẫn việc thực hiện.

Năm 2019, Bộ tập trung sắp xếp cơ quan báo, tạp chí của 33 tổ chức hội ở Trung ương, trong đó 24 tổ chức hội có cơ quan báo phải sắp xếp chuyển thành tạp chí, 9 tổ chức hội có nhiều cơ quan báo chí phải sắp xếp hoặc theo quy hoạch không có cơ quan báo chí. Đến nay, việc quy hoạch đã cơ bản hoàn thành, chỉ còn 2 tổ chức Hội đang tiến hành thực hiện tiếp quy trình cấp phép, hoàn thành quy hoạch. Năm 2020, có 13/29 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và 31 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải triển khai thực hiện quy hoạch. Hiện tại, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Nội vụ đã hoàn thành quy hoạch; 7 tỉnh hoàn thành quy hoạch từ năm 2019 và có thêm 5 tỉnh đã hoàn thành trong các tháng đầu năm nay. Bộ đang tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc 11 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và 19 tỉnh, thành phố triển khai thực hiện Quy hoạch. 

“Về chất lượng, bước đầu có hiệu quả, ít nhất bản thân các cơ quan chủ quản thấy việc sắp xếp, quy hoạch này là cần thiết” - Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo cho biết.

Nhấn mạnh, báo chí là phương tiện thông tin, công cụ tuyên truyền, vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước, diễn đàn của nhân dân, các thành viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ cho rằng, Nhà nước phải có cơ chế, chính sách tạo điều kiện cần thiết cho báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền của mình, bảo đảm đúng tôn chỉ, mục đích, không chạy theo lợi nhuận thuần túy, không để tư nhân, nhóm lợi ích chi phối hoạt động báo chí.

Nguyên Anh