Thúc đẩy dịch vụ thông tin - thư viện hiện đại

- Thứ Năm, 11/11/2021, 06:42 - Chia sẻ
Thông tin - thư viện vốn là một trong những hoạt động chịu tác động mạnh mẽ của thành tựu công nghệ thông tin và truyền thông. Trong quá trình phát triển, cùng với xu hướng chuyển đổi số, hoạt động này biến đổi ở nhiều mức độ, cấp độ và tên gọi khác nhau: Thư viện điện tử, thư viện số, thư viện không biên giới... Chính kho dữ liệu lớn tại các thư viện chuyển đổi số là nguồn dữ liệu nền tảng, cấu phần hình thành hệ sinh thái chuyển đổi số của mỗi quốc gia và nhân loại.

Bảo đảm liên tục, kế thừa và liên thông

Nhận thức vấn đề chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, ngay từ những năm 1970, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã định hướng Trung tâm Thông tin - Thư viện nghiên cứu, quan sát các đơn vị bạn để thực hiện mục tiêu chiến lược của mình. Trung tâm hoạt động với phương châm thúc đẩy các dịch vụ thông tin - thư viện hiện đại, bảo đảm tuân thủ các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, đáp ứng tối đa nhu cầu người dùng mọi lúc, mọi nơi; cung cấp dùng chung 3 miền và toàn thể người học các bậc, hệ, hình thức đào tạo.

	Trung tâm Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đề xuất nguyên tắc đồng bộ hóa dữ liệu
Trung tâm Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đề xuất nguyên tắc đồng bộ hóa dữ liệu

Năm 2012, Trung tâm chính thức chạy ứng dụng tích hợp thu thập tài liệu số theo mô hình mạng ngang hàng, ứng dụng quản trị tài liệu số trên DSpace 1.8, tất cả được cài đặt trên hệ điều hành Windows XP. Sang năm 2015, Trung tâm đã tích hợp DSpace 3.0, joomla 2.5, koha 3.17 trên hệ điều hành Xubuntu 12.04 LTS, đồng thời triển khai số hóa tài liệu trên máy photocopy ricoh 8000 và thực hiện chỉnh sửa, nhận dạng ký tự quang học thử nghiệm trên các phần mềm khác nhau theo hướng ưu tiên lựa chọn mã nguồn mở miễn phí, bảo đảm thực hiện nghiêm bản quyền phần mềm.

Nhận thấy nhu cầu tương tác với người dùng tin cần sự liên tục, kế thừa và liên thông, những năm gần đây, Trung tâm ứng dụng mã nguồn có thể tùy biến thay cho mã nguồn mở để làm website và diễn đàn tương tác với người dùng tin trực tiếp theo thời gian thực (qua chatbox) và không theo thời gian thực (diễn đàn). Đồng thời, cung cấp chức năng tìm kiếm linh hoạt theo nguyên lý của Google, xây dựng kế hoạch số hóa tài liệu truyền thống và số hóa văn bản đối với hoạt động văn phòng... Đây cũng là định hướng, mục tiêu chiến lược trong chuyển đổi số quốc gia nói chung, hoạt động thư viện nói riêng.

Từ khi chịu tác động của dịch Covid-19, Trung tâm triển khai các dịch vụ hiện đại với định hướng liên thông, liên kết, đồng bộ hóa dữ liệu; mở kênh thu thập, phát triển nguồn tài nguyên thông tin số từ người dùng tin nhằm mở rộng chia sẻ và làm phong phú nguồn tài nguyên số. Quá trình phát triển theo hướng hiện đại, Trung tâm kế thừa đồng bộ hóa dữ liệu để các kết quả được sử dụng hiệu quả. Đây là tiền đề phát triển nguồn tài nguyên thông tin số trong mục tiêu của Trung tâm đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Chú trọng định hướng sử dụng

Triển khai ứng dụng thư viện hiện đại, Trung tâm Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã đạt được những bước đi quan trọng có tính chất dự báo đúng xu hướng phát triển của lĩnh vực thông tin - thư viện. Với mục tiêu xây dựng thư viện số dùng chung 3 miền, đồng bộ hóa kho tài liệu số dùng chung, có phân quyền quản trị, Trung tâm thực hiện số hóa 680.000 trang tài liệu với gần 30.000 tài liệu, triển khai tổ chức phục vụ trên thư viện số hơn 4.000 tài liệu phục vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học của các bậc, hệ đào tạo.

Kể từ thời điểm bắt đầu thống kê lượng người sử dụng, từ 4.2018 đến nay, Trung tâm đã đạt 73.000 lượt truy cập và đặt mục tiêu hoàn thiện các dịch vụ thư viện số trên nền tảng chuyển đổi số ngày càng sâu sắc và toàn diện hơn theo nguyên tắc lấy người dùng và nhu cầu sử dụng thông tin số, chú trọng tính định hướng sử dụng theo nhóm người dùng tin là chủ đạo.

Do ảnh hưởng của môi trường xã hội, xu hướng chuyển đổi số đã và đang phát triển mạnh mẽ hơn. Hoạt động thông tin - thư viện trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành giải pháp hữu ích, là một trong những hoạt động đi trước góp phần xây dựng nền móng cho quá trình chuyển đổi số, hướng tới mục tiêu vững chắc bước vào Công nghiệp 4.0 mà không quốc gia, tổ chức, cá nhân nào có thể đứng ngoài. Với kinh nghiệm đúc kết nêu trên, chúng tôi mong rằng đây sẽ là bước đi đầu cho các đơn vị có hoạt động thông tin - thư viện trong quá trình chuyển đổi số hoặc nâng cấp, hoàn thiện theo xu hướng dịch vụ hiện đại.

Phạm Quang Quyền Giám đốc Trung tâm Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội