Thực tế mới và cập nhật luật pháp

- Chủ Nhật, 17/10/2021, 06:31 - Chia sẻ
Những thay đổi đối với các quy tắc sở hữu trí tuệ không chỉ vì mục tiêu hài hòa hóa các quy tắc sở hữu toàn cầu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo hộ quốc tế và khu vực. Ngoài việc tăng cường thương mại quốc tế, các thay đổi này còn buộc pháp luật về sở hữu trí tuệ phải điều chỉnh và cập nhật phù hợp với thời đại mới.

Điều chỉnh theo sự phát triển của công nghệ

Trên thực tế, không chỉ để bắt kịp với những biến đổi của thương mại quốc tế, các quy định liên quan đến sở hữu trí tuệ còn phải thích ứng với những thay đổi chủ yếu từ công nghệ. Theo Inventa, về nguyên tắc chung, luật sở hữu trí tuệ hiện hành có thể bảo vệ cho các công nghệ mới. Nếu bằng sáng chế, đăng ký thiết kế và bản quyền chỉ có thể được quy cho một sáng chế, một thiết kế và một tác phẩm nghệ thuật mới, thì tính mới là giả định trước của hệ thống sở hữu trí tuệ, do đó, hệ thống được chuẩn bị cho sự đổi mới. Tuy nhiên, nó được chuẩn bị cho các tài sản mới như đã đề cập, chứ không phải cho các loại tài sản khác. Nói cách khác, nó được chuẩn bị cho các tác phẩm nghệ thuật, phát minh và thiết kế là mới, nhưng nó không được chuẩn bị cho các tài sản mới không phải là tác phẩm, phát minh và thiết kế.

Chẳng hạn, chương trình máy tính là một trong những tài sản chính mà luật sở hữu trí tuệ phải hiểu và chấp nhận. Tuy nhiên, nó không nhất thiết để tạo ra quyền mới. Phần mềm được đánh giá tương đồng với các tác phẩm nghệ thuật và được bảo vệ bởi bản quyền. Trong các tình huống bao gồm các phát minh kỹ thuật sẽ được bảo hộ tích lũy bằng sáng chế.

Tuy nhiên, các công nghệ mới bao gồm các tài sản trí tuệ không thể được đánh đồng với các tài sản có thể được bảo vệ bởi các quyền sở hữu trí tuệ hiện có. Một ví dụ là địa hình của các sản phẩm bán dẫn (topographies of semiconductor products – địa hình thể hiện dạng ba chiều của các lớp vật liệu dẫn điện, cách điện hoặc bán dẫn trong các sản phẩm bán dẫn nhằm thực hiện chức năng điện tử). Những tài sản trí tuệ này, không phải là tác phẩm, không phải là sáng chế, không phải là dấu hiệu phân biệt của thương mại, cũng không phải là hình dáng của một sản phẩm được xác định vì lý do thẩm mỹ, do đó không thể được bảo vệ bởi các quyền sở hữu trí tuệ hiện có. Vì thế, một số quốc gia như Bồ Đào Nha đã tìm cách tạo ra quyền cụ thể cho chúng.

Nguồn: ITN

Cách thức mới trong việc sử dụng 

Những đổi mới công nghệ không chỉ khiến các tài sản trí tuệ mới cần được bảo vệ. Trên hết, đổi mới công nghệ dẫn đến những cách thức mới trong việc sử dụng tài sản trí tuệ. Nếu truyền hình và đài phát thanh có thể tạo ra những cách thức mới để sử dụng các tác phẩm, thông qua phát thanh truyền hình, thì sau này, internet cũng làm như vậy, nhưng theo cách mạnh mẽ và rộng rãi hơn. Trong những thập kỷ cuối cùng của 50 năm qua, những điều chỉnh quan trọng nhất của các quy tắc sở hữu trí tuệ là do việc sử dụng tài sản trí tuệ trên internet. Nếu một công ty từ một quốc gia cụ thể thiết lập cửa hàng trực tuyến bằng cách sử dụng nhãn hiệu đã đăng ký ở EU của mình, về nguyên tắc, công ty đó sẽ sử dụng nhãn hiệu đó ở bất kỳ quốc gia nào có quyền truy cập vào cửa hàng trực tuyến. Nếu ở một quốc gia khác có cùng một nhãn hiệu đã đăng ký, sẽ có khả năng xảy ra vi phạm nhãn hiệu.

Trong những năm gần đây, việc sử dụng trực tuyến các tác phẩm có bản quyền trở thành vấn đề toàn cầu, bắt nguồn từ các quy tắc sở hữu trí tuệ mới. Ví dụ về điều này là các chỉ thị của Liên minh châu Âu như Chỉ thị 2014/26/EU, ngày 26.2.2014, về “quản lý tập thể quyền tác giả và quyền liên quan và cấp phép đa lãnh thổ đối với các quyền đối với tác phẩm âm nhạc để sử dụng trực tuyến trong thị trường nội địa”, Chỉ thị số 2019/790, ngày 17.4.2019 về bản quyền và quyền liên quan trong thị trường kỹ thuật số và các sửa đổi Chỉ thị 96/9/EC và 2001/29/EC được thông qua để giúp theo kịp “sự phát triển công nghệ nhanh chóng, cũng như tiếp tục chuyển đổi cách các tác phẩm và các chủ đề khác được tạo ra, sản xuất, phân phối và khai thác”, nhờ tiếp tục tạo ra “các mô hình kinh doanh mới và các tác nhân mới”.

Trước những thay đổi nhanh chóng của cuộc sống thời công nghệ hiện nay, nhiều người đặt câu hỏi về tương lai của sở hữu trí tuệ sẽ diễn biến như thế nào? Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, rất khó dự đoán điều gì sẽ xảy ra với lĩnh vực này trong nửa thế kỷ tới vì tốc độ thay đổi ngày càng tăng. Việc gia tăng đó được phản ánh trong các quy tắc sở hữu trí tuệ, thay đổi chúng và được phản ánh bởi khối lượng ngày càng nhiều của các quy tắc sở hữu trí tuệ khu vực và xuyên quốc gia. Trong bối cảnh các vấn đề pháp lý về sở hữu trí tuệ ngày càng mang tính toàn cầu, xu hướng tương lai cần hướng tới việc đẩy nhanh quá trình hài hòa hóa các quy tắc sở hữu trí tuệ.

Ngọc Minh