Bốn áp lực lớn
Theo khảo sát của VASEP, tới cuối tháng 8.2021, chỉ có khoảng 30 - 40% doanh nghiệp thủy sản tại các tỉnh thành phía Nam hoạt động được “3 tại chỗ”. Ước tính, công suất chung về chế biến và xuất khẩu thủy sản của cả vùng đã giảm 60 - 70%. Xuất khẩu thủy sản trong tháng 8 giảm 36% so với cùng kỳ năm 2020, chỉ đạt khoảng 520 triệu USD. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ, mực, bạch tuộc, cua ghẹ và cá biển khác đều giảm 35 - 40% so với cùng kỳ năm 2020.
Phó Tổng thư ký VASEP Nguyễn Hoài Nam cho biết, ngành thủy sản đang đối mặt với 4 áp lực lớn. Phức tạp nhất là tình trạng thiếu lao động khi mà những nhà máy còn duy trì sản xuất nhờ áp dụng “3 tại chỗ” chỉ huy động được 20 - 40% số công nhân. Tiếp đến là việc kéo dài giãn cách khiến các doanh nghiệp chịu sức ép lớn, không chạy đủ công suất để hoàn thành đơn hàng và các bạn hàng mất kiên nhẫn.
Bên cạnh đó, nguyên liệu phụ liệu, vật tư đầu vào của ngành cũng khan hiếm, khó tiếp cận do các địa phương có chính sách chống dịch khác nhau. Ở khâu chế biến, nhiều nguyên phụ liệu như bao bì, nilon, máy hút chân không… các nhà máy đều cần nguồn cung cấp từ TP. Hồ Chí Minh. Hạn chế này không được tháo gỡ sẽ khiến doanh nghiệp không thể duy trì sản xuất lâu. Cuối cùng là áp lực về kinh phí duy trì hoạt động, giữ chân lao động, đặc biệt những doanh nghiệp thực hiện “3 tại chỗ” chi phí tăng lên rất nhiều.
Các địa phương sớm có kế hoạch sau giãn cách
VASEP cho rằng bức tranh sản xuất và xuất khẩu tháng 9 không mấy lạc quan bởi dịch vẫn căng thẳng ở các tỉnh phía Nam và việc triển khai tiêm vaccine cho công nhân còn hạn chế, không đồng đều. Dự báo, xuất khẩu thủy sản tháng 9 tiếp tục giảm ít nhất 20%, đạt khoảng 660 triệu USD. Sau tháng 9, nếu hầu hết công nhân chế biến thủy sản được tiêm vaccine, các công ty không phải sản xuất 3 tại chỗ thì xuất khẩu 3 tháng cuối năm sẽ hồi phục nhẹ và tổng kim ngạch xuất khẩu năm nay đạt 8,5 - 8,6 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu tôm đạt 3,9 - 4 tỷ USD, cá tra 1,5 tỷ USD, hải sản 3,1 tỷ USD.
Tổng Thư ký VASEP Trương Đình Hòe nhấn mạnh, phải đẩy mạnh tiêm vaccine cho những lao động đang làm việc trong các nhà máy “3 tại chỗ” ở phía Nam để giúp thủy sản phục hồi nhẹ trong quý cuối năm. Về phía các địa phương cần sớm có kế hoạch cụ thể sau khi nới lỏng giãn cách để kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp được phê duyệt nhanh hơn; đặc biệt không nên áp dụng cứng nhắc mô hình “3 tại chỗ” khi công nhân đã được tiêm vaccine. Cùng với đó, nên mở lại chợ đầu mối ở các thành phố lớn để thúc đẩy tiêu thụ, tạo động lực cho người dân nuôi trồng trở lại.
Ông Nguyễn Hoàng Anh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư thủy sản Nam miền Trung (có văn phòng tại Bình Thuận và các chi nhánh tại TP. Hồ Chí Minh, Ninh Thuận, Long An, Bạc Liêu) cũng cho rằng, các địa phương nên cho những người đã được tiêm vaccine sản xuất bình thường với điều kiện thực hiện nghiêm các quy định phòng chống dịch bệnh. Có như vậy mới không làm chuỗi sản xuất ngành thủy sản không bị đứt gãy.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
