Tìm về nguồn cội

Đưa tình yêu truyền thống vào artbook

“Tôi sinh ra và lớn lên ở Vĩnh Long, cải lương và những làn điệu đờn ca tài tử ngọt ngào là một phần khắc sâu trong ký ức tuổi thơ của một đứa trẻ nhỏ từ tỉnh miền Tây sông nước. Mỗi lần có đoàn hát, đoàn nghệ thuật nào về biểu diễn tại quê nhà, tôi vô cùng háo hức và ngóng đợi những màn trình diễn của các nghệ sĩ nổi tiếng” - tác giả Thảo Hồ chia sẻ.

Cùng với quá trình trưởng thành, có cơ hội đến nhiều nơi trên đất nước, mỗi lần được nghe về một đoàn hát hoặc lễ hội dân gian truyền thống tại nơi đến, Thảo Hồ đều dành thời gian tìm hiểu và tham dự để thưởng thức không gian nghệ thuật ấy. Qua thời gian, cô phát hiện các loại hình nghệ thuật truyền thống dân gian của Việt Nam có nhiều đặc trưng thú vị. Từ đó, Thảo sưu tập và ấp ủ việc thực hiện một dự án tranh minh họa để mang đến cho người đọc những điều thú vị đó. Cuối năm 2019, cô gặp họa sĩ Tấn Nguyễn, người có cùng sở thích, hợp tác để hiện thực hóa ước mơ của mình bằng tập sách này.

“Gánh hát lưu diễn muôn phương” giới thiệu 30 nghệ thuật diễn xướng tiêu biểu ở mọi miền đất nước, như múa xòe, hát then, dân ca quan họ, hát xoan, ca trù, chèo, chầu văn, hát xẩm, nhã nhạc cung đình Huế, cồng chiêng Tây Nguyên, đờn ca tài tử, sân khấu dù kê... 6 lễ hội dân gian gồm Tết Nào Pê Chầu, lễ Cấp sắc, hội Gióng, Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui, Lễ hội Ok Om Bok, nghi lễ và trò chơi kéo co cũng được đưa vào phần sau của cuốn sách.

Tác phẩm vừa được nhóm tác giả trẻ giới thiệu tới công chúng qua Fanpage Gánh hát lưu diễn muôn phương và Cộng đồng sáng tạo Comicola vào ngày Giỗ tổ sân khấu 2021 (12.8 âm lịch), thu hút sự quan tâm, nhiều người đã đặt trước sách (dự kiến xuất bản chính thức vào tháng 12). Phần nội dung được trình bày song ngữ Việt - Anh nhằm đưa cuốn sách đến với nhiều độc giả trong và ngoài nước, tôn vinh, quảng bá giá trị văn hóa Việt tới bạn bè thế giới. Ngoài ra, sách có nhiều tranh màu của họa sĩ Tấn Nguyễn, minh họa sinh động, chân thực các loại hình nghệ thuật được nhắc đến.

Trải nghiệm theo cách của người trẻ

Những người thực hiện dự án cho biết, ý tưởng ban đầu là tìm hiểu, minh họa một số loại hình nghệ thuật diễn xướng mà các thành viên trong nhóm yêu thích như: Cải lương, kịch, rối nước, hát bội... và một vài loại hình nghệ thuật truyền thống nổi tiếng như chèo, xẩm, ca trù...

Tuy nhiên, bắt tay thực hiện dự án từ cuối năm 2019, các bạn trẻ cảm thấy bất ngờ về sự đồ sộ và đa dạng của các loại hình nghệ thuật diễn xướng trải dài từ Bắc xuống Nam. Những loại hình nghệ thuật này được các dân tộc khác nhau duy trì và phát triển, mỗi vùng một đặc trưng, mỗi dân tộc một khác. Các bài hát, làn điệu, luôn gắn liền với đời sống tinh thần của cư dân địa phương ấy, mang câu chuyện và niềm tin của dân tộc đó. Đặc biệt, một số loại hình đã được UNESCO ghi danh.

“Ban đầu, dự kiến đưa vào artbook khoảng 12 loại hình, sau đó tôi lại cảm thấy tiếc vì có một số loại hình nghệ thuật diễn xướng và lễ hội dân gian rất hay, rất lạ hoặc rất huyền ảo. Và vì tiếc nên cứ tìm hiểu thêm được loại hình nào lại muốn bổ sung, dần dần lên tới 36 loại hình khi nào không hay” - Thảo Hồ cho biết.

Tác giả cuốn sách cũng thấy rằng, tìm hiểu, thưởng thức các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống là hành trình tìm về nguồn cội mà mỗi người sẽ có những suy nghĩ, cảm nhận riêng. “Gánh hát lưu diễn muôn phương” là sản phẩm của hành trình tìm hiểu, khám phá và cảm nhận của cá nhân người thực hiện, không có tính nghiên cứu khoa học. Dù vậy, nhóm thực hiện hy vọng tập sách sẽ mang lại những kiến thức cơ bản và là niềm cảm hứng để độc giả thêm yêu các loại nghệ thuật diễn xướng và lễ hội dân gian truyền thống của Việt Nam.

Cùng với sách artbook, dự án cũng giới thiệu postcard về 36 loại hình nghệ thuật, đồng thời sẽ ra mắt bộ flashcard, mini cardgame Gánh hát lưu diễn dạng in và file pdf để độc giả trẻ có thể tải về chơi cùng bạn bè; cùng tấm bản đồ A3 và bộ sticker đánh dấu trải nghiệm 36 loại hình nghệ thuật diễn xướng và lễ hội dân gian Việt Nam... Đây là những sản phẩm sáng tạo nhằm thu hút người trẻ khám phá truyền thống. 

“Dự án tạm dừng ở con số 36. Nếu được độc giả ủng hộ, thời gian tới, chúng tôi sẽ bổ sung nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng và lễ hội dân gian của Việt Nam” - Thảo Hồ bày tỏ.