Tránh khen thưởng “nhầm” đối tượng

Luật Thi đua, khen thưởng được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa XI, ngày 26.11.2003, có hiệu lực từ ngày 1.7.2004. Luật này đã được sửa đổi, bổ sung năm 2005 và năm 2013 là văn bản có giá trị pháp lý quan trọng để triển khai thực hiện công tác thi đua, khen thưởng. Sau 17 năm thực hiện, công tác khen thưởng đã có tác dụng động viên, cổ vũ các tổ chức, cá nhân có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong phong trào thi đua.

Tuy vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thi đua khen thưởng đã bộc lộ một số bất cập. Đó là việc khen thưởng còn mang tính hình thức. Mặc dù pháp luật hiện hành về thi đua, khen thưởng đã có các quy định về việc biểu dương, tôn vinh các đối tượng là doanh nhân, doanh nghiệp có đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhưng theo Thường trực Ủy ban Xã hội qua giám sát cho thấy, trong quá trình triển khai thực hiện còn một số tồn tại, hạn chế. Đó là trong quá trình tổ chức chưa thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, tổ chức bình xét chưa bám sát các tiêu chí đã đề ra, không đảm bảo tính khách quan và chính xác, dẫn đến một số doanh nghiệp, doanh nhân được tôn vinh, biểu dương, nhưng thành tích chưa tiêu biểu xuất sắc.

Điều đáng nói, có tình trạng yêu cầu các doanh nghiệp, doanh nhân tham gia giải thưởng nộp kinh phí để được giải thưởng gây ảnh hưởng đến quan hệ với bạn bè quốc tế, gây bức xúc cho chính các doanh nghiệp, doanh nhân đạt giải và dư luận không tốt trong xã hội.

Tình trạng khen “nhầm” đối tượng dù không nhiều nhưng đã từng xảy ra. Trước đây, ngày 30.9.2019, ông Đinh Văn Điến, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, ký quyết định khen thưởng Công ty Cổ phần Thương mại và Du lịch Doanh Sinh, nhân kỷ niệm ngày Doanh nhân Việt Nam 13.10.2019. Lý do được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh là do doanh nghiệp này đã có thành tích xuất sắc trong hoạt động sản xuất, kinh doanh góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tuy nhiên, sau đó tỉnh đã ra quyết định hủy bỏ việc khen thưởng nói trên, thu hồi bằng khen cùng số tiền 2.980.000 đồng đã tặng thưởng cho Công ty Doanh Sinh. Lý do thu hồi bằng khen đối với doanh nghiệp này là trong thời gian tính thành tích đề nghị khen thưởng, công ty đã bị các cấp có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính do không có báo cáo tác động môi trường được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định. Tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội dung giấy phép xây dựng đã được cấp khi thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái tại xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, nên không đủ điều kiện, tiêu chuẩn khen thưởng theo quy định.

Hay vụ việc đáng buồn đó là ông Hồ Xuân Mãn, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế đã khai man thành tích để nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, nhưng sau đó ông Mãn đã bị thu hồi danh hiệu anh hùng, truy thu các khoản trợ cấp qua danh hiệu này mà ông đã nhận.

Khen thưởng là để ghi nhận sự đóng góp của từng cá nhân, tập thể nhằm khuyến khích sự nỗ lực, hợp tác, thúc đẩy nâng cao hiệu quả công việc; biểu dương, tôn vinh các gương điển hình tiên tiến, các nhân tố mới để cơ quan, doanh nghiệp học tập. Tuy nhiên, do công tác này có nơi chưa thực hiện nghiêm túc đã dẫn đến khen thưởng “nhầm” đối tượng, gây bức xúc dư luận.

Mới đây, trong cuộc làm việc của Lãnh đạo Quốc hội với Thường trực các Ủy ban để chuẩn bị 7 dự án Luật sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội Khóa XV, khi đề cập đến dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh, phải đánh giá kỹ những tồn tại, hạn chế trong thực thi Luật vừa qua. Sau khi sửa đổi luật phải khắc phục được tình trạng hình thức, trùng lặp, tràn lan trong thi đua, khen thưởng thời gian qua, tạo ra sự chuyển biến thực sự trong công tác này để thi đua, khen thưởng thực sự trở thành động lực của sự phát triển.

Để việc khen thưởng “thực sự trở thành động lực cho sự phát triển”, tránh khen thưởng tràn lan, hình thức, nhiều ý kiến cho rằng, dự thảo Luật Thi đua khen thưởng (sửa đổi) lần này cần theo hướng: Quy định số lượng giải thưởng tối đa một bộ, ngành, địa phương được tổ chức, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý và tình hình thực tế. Quy định điều kiện, tiêu chuẩn cụ thể đối với các doanh nghiệp, doanh nhân tham dự giải thưởng, danh hiệu. Đặc biệt, cần quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, trách nhiệm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, địa phương khi giới thiệu, đề xuất các doanh nhân, doanh nghiệp tham gia giải thưởng.