Điều 39, Điều 40, Luật Người khuyết tật quy định: việc phê duyệt thiết kế, xây dựng, nghiệm thu công trình xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp nhà chung cư, trụ sở làm việc và công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội phải tuân thủ hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng để bảo đảm người khuyết tật tiếp cận; nhà chung cư, trụ sở làm việc và công trình hạ tầng kỹ thuật công cộng, công trình hạ tầng xã hội được xây dựng trước ngày luật này có hiệu lực mà chưa bảo đảm các điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật phải được cải tạo, nâng cấp để bảo đảm điều kiện tiếp cận.
Thực hiện quy định này, trong những năm qua, nhiều công trình xây dựng mới trên địa bàn thủ đô Hà Nội đã quan tâm xây dựng các hạng mục dành riêng cho người khuyết tật. Có thể thấy điều này qua những công trình được triển khai gần đây như: công trình lát đá vỉa hè ở phố Bà Triệu (quận Hai Bà Trưng), tuyến phố Ngô Quyền, Tràng Thi, Quang Trung (quận Hoàn Kiếm), đường Nguyễn Cơ Thạch (quận Nam Từ Liêm)… đều có lối dành riêng cho người khuyết tật.
Dẫu vậy, người khuyết tật còn gặp vô vàn khó khăn, bất tiện trong quá trình tiếp cận các công trình, dịch vụ công cộng. Khảo sát của phóng viên, tại hầu hết cầu vượt đi bộ ở đường Hồ Tùng Mậu, đường Xuân Thủy (quận Cầu Giấy); trước cổng Bệnh viện Bạch Mai (quận Đống Đa); đường Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân)… cho thấy, các nơi này gần như không có lối đi dành cho người khuyết tật. Tương tự, tại một số nhà chờ xe buýt ở các khu vực Bến xe Giáp Bát (quận Hoàng Mai), Bến xe Mỹ Đình (quận Nam Từ Liêm), đường 32 (quận Bắc Từ Liêm)… cũng rơi vào tình trạng tương tự.
Không chỉ là lối đi cho người khuyết tật thiếu vắng, hiện một số tuyến buýt cũng chưa có hướng dẫn bằng âm thanh hoặc chữ nổi nên người khiếm thính hoặc khiếm thị rất khó nắm bắt được tuyến đến và tuyến đi. Đáng quan ngại, khảo sát tại các trụ sở cơ quan, tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại… cũng cho thấy, không ít nơi vẫn thiếu những điều kiện cần thiết để người khuyết tật tiếp cận. Đặc biệt, tại không ít trụ sở làm việc hiện nay do công trình hạ tầng kỹ thuật công cộng, hạ tầng xã hội là công trình xây dựng cũ, nên không bảo đảm các điều kiện tiếp cận cho người khuyết tật nên khi muốn sử dụng, tiếp cận dịch vụ nào đều cần có sự hỗ trợ của người khác, dẫn đến bất tiện. Đây là một trong những lý do dẫn đến sự e dè, ngại ngùng cho người khuyết tật tham gia giao lưu, hòa nhập cộng đồng.
Khắc phục tình trạng trên, thực tế để bảo đảm điều kiện cho người khuyết tật hòa nhập cộng đồng, UBND TP đã ban hành Công văn số 560/UBND-ĐT về việc tăng cường thực hiện tiếp cận các công trình xây dựng, đường và hè phố đối với người khuyết tật. Theo đó, UBND TP Hà Nội chỉ đạo, trên cơ sở rà soát, các đơn vị phải có kế hoạch, giải pháp khắc phục ngay để bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật.
Hy vọng với sự chỉ đạo trên, trong thời gian tới những người khuyết tật ở thủ đô sẽ có nhiều cơ hội tốt hơn để hòa nhập cộng đồng, vươn lên trong cuộc sống nhờ có các công trình, nơi cộng cộng có đủ điều kiện cho họ tiếp cận. Tuy vậy, để chủ trương trên của TP Hà Nội sớm được triển khai đồng bộ, có hiệu quả, tránh nửa vời, làm cho có, thiết nghĩ cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành chức năng để bảo đảm việc tiếp cận cho người khuyết tật trên thực tế. Bởi, đã có công trình, trụ sở cơ quan rõ ràng khi xây dựng có đủ thiết kế làm lối lên xuống dành cho người khuyết tật, nhưng do khâu hậu kiểm không kỹ càng, bộ phận chức năng làm qua loa cho xong nên dẫn đến độ dốc sai, không bảo đảm so với tiêu chuẩn, cuối cùng lối lên xuống dành cho người khuyết tật của công trình đó bị đắp chiếu, không có người sử dụng. Điều này vô hình trung gây sự lãng phí vì công năng sử dụng lối lên xuống dành cho người khuyết tật ở công trình đó là không có.
