Quốc hội thảo luận về kế hoạch phát triển KH-XH và công tác phòng chống dịch

Chống dịch cần quan tâm về mặt tâm lý đối với lực lượng lao động

Mở đầu phiên thảo luận, ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam) phát biểu về công tác phòng chống dịch Covid-19.

Đại biểu đánh giá cao công tác phòng chống dịch thời gian qua và nhấn mạnh đại dịch Covid-19 đã và đang tiếp tục là một thách thức đặc biệt với dân tộc chúng ta và thế giới. Để phục hồi, ổn định và phát triển kinh tế trong trạng thái bình thường mới, trong nhiều giải pháp Chính phủ đã đề ra, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo một số giải pháp đối với lực lượng công nhân lao động. 

Giai đoạn giãn cách vừa qua, chúng ta quan tâm nhiều tác động về khía cạnh kinh tế nhưng theo đại biểu hậu quả về mặt tâm lý cũng là vấn đề nghiêm trọng. Lực lượng lao động bị sang chấn tinh thần là điều chưa từng xảy ra và nó sẽ để lại di chứng lâu dài, cần nhiều thời gian để khắc phục.

"Trước đây việc kéo lao động ở nông thôn lên thành phố đã rất khó, giờ đây xuất hiện thêm tình trạng lực lượng lao động đang ở sẵn các thành phố nhưng vẫn nhất quyết đi về quê, doanh nghiệp không giữ được lao động kể cả khi đã mở cửa. Đây là thời điểm người lao động là động lực tăng trưởng, bởi hỗ trợ người lao động cũng chính là đóng góp vào động lực tăng trưởng của đất nước." - đại biểu nói.

Đại biểu kiến nghị một số giải pháp:

Thứ nhất, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương có phương án hỗ trợ người lao động quay lại nơi làm việc, bao gồm không chỉ là kết nối cung - cầu lao động, mà còn là việc kiến tạo các động lực về cơ hội, hỗ trợ tài chính, ổn định cuộc sống tại các địa bàn có nhu cầu lao động lớn, tạo sinh kế cho người lao động tìm việc làm tăng thu nhập bảo đảm cuộc sống, chính sách khuyến khích doanh nghiệp, người lao động tham gia đào tạo, đào tạo lại, nâng cao tay nghề, chuyển đổi nghề nghiệp cũng như một số các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn về bảo vệ sức khỏe phù hợp, giúp tạo tâm lý yên tâm quay trở lại làm việc cho người lao động.

Thứ hai, đề nghị Quốc hội, Chính phủ có giải pháp lâu dài về nguồn lực để bảo đảm một số dịch vụ xã hội cơ bản nhằm tránh rủi ro và bảo đảm cơ hội công bằng cho toàn dân. 

Thứ ba, Chính phủ có thể phải cân nhắc đến việc bội chi ngân sách và chuẩn bị một khoản ngân sách bất thường để giải quyết các tình huống bất thường.

Phát triển nền nông nghiệp liên kết theo chuỗi giá trị gắn liên kết vùng, hình thành vùng sản xuất lớn

Phát biểu ý kiến về tình hình nông nghiệp, ĐBQH Trần Thị Thanh Hương (An Giang) cho rằng, ngành nông nghiệp đã và đang tiếp tục đối mặt với những khó khăn, thách thức rất lớn, đặc biệt là những tác động của đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp càng lộ rõ những hạn chế, bất cập cần quan tâm trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Là vựa lương thực lớn nhất của cả nước, giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với an ninh lương thực, nhưng người dân, nông dân đồng bằng sông Cửu Long luôn phải đối mặt với một nền nông nghiệp bất ổn.

Về vấn đề đất đai, tập trung đất đai được coi là một công cụ hoặc điểm xuất phát cho phát triển sản xuất hàng hóa quy mô lớn, tập trung bên cạnh đầu tư cho khoa học công nghệ. Tuy nhiên, đất đai của chúng ta hiện nay manh mún, phân tán. Điều này gây ra nhiều hạn chế, bất cập trong sản xuất nông nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Theo thống kê hiện nay chỉ có khoảng 26% hộ có từ 0,5 đến 2 hecta. Trong khi đó có đến 63% hộ nông dân có diện tích đất nhỏ hơn 0,5%. Ngoài ra, còn có những hộ nông dân sở hữu nhiều mảnh đất nhỏ rải rác gây ra nhiều hạn chế, bất cập trong sản xuất nông nghiệp cũng như khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Chính vì vậy, việc sớm sửa đổi Luật Đất đai nhằm tạo điều kiện cho người nông dân, các tổ chức dần hình thành những đơn vị sản xuất có quy mô lớn, đồng thời tăng cường liên kết thông qua các tổ hợp tác, hợp tác xã, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giá trị trong sản xuất nông nghiệp là nguyện vọng của cử tri hiện nay. 

Về vật tư đầu vào cho sản xuất, từ đầu năm 2021 đến nay giá phân bón và nhiều mặt hàng thiết yếu phục vụ cho sản xuất không ngừng tăng cao. Trong đó, giá phân bón cả sản xuất trong nước lẫn nhập khẩu đều tăng vọt, trung bình từ 60 - 80% và dự báo còn tiếp tục tăng cao. Không chỉ phân bón mà giá thức ăn chăn nuôi cũng tăng vọt. Giá các sản phẩm nông nghiệp lại bấp bênh đặt ra nhiều thách thức cho người nông dân trong việc tiếp tục duy trì sản xuất, đây là vấn đề có nguy cơ ảnh hưởng rất lớn đến an ninh lương thực khu vực và sự phát triển của khu vực cũng như An Giang. Đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ Công thương cũng như các bộ, ngành trung ương cần quan tâm, trước mắt có giải pháp hạ giá phân bón nói riêng và bình ổn các mặt hàng thiết yếu phục vụ cho sản xuất nông nghiệp nói chung một cách căn cơ, từ đó góp phần tháo gỡ khó khăn nhiều hơn vì lợi ích của bà con nông dân nhiều hơn nữa trong thời gian tới.

Liên quan đến đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp, đại biểu cho rằng đa phần sản phẩm nông nghiệp của chúng ta chỉ mới đáp ứng được thị trường dễ tính. Bên cạnh việc nông dân có thói quen làm ăn theo phong trào, không ký kết hợp đồng với doanh nghiệp, mặt khác, từ khâu chọn giống, sản xuất, chế biến, bảo quản đến khâu tiêu thụ đều chưa được thực hiện một cách đồng bộ. Chính vì vậy, giá cả và chất lượng sản phẩm nông nghiệp của chúng ta chưa có tính cạnh tranh cao trên thị trường khu vực cũng như trên thế giới gặp nhiều thách thức. Liên quan đến thị trường nội địa, ngành nông nghiệp cũng đã có kế hoạch hướng đến thị trường nội địa 100 triệu dân thông qua việc thành lập hiệp hội và tăng cường phối hợp với các tập đoàn bán lẻ. Tuy nhiên, xâu chuỗi lại đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp không chỉ là bài toán không trong tình huống dịch bệnh mà ngay cả khi mùa vụ khác trong năm thì nông dân đồng bằng sông Cửu Long vẫn luôn ám ảnh với điệp khúc được mùa rớt giá. Đại biểu đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chiến lược tăng cường phối hợp với các bộ, ngành liên quan để triển khai xây dựng những mô hình mới, kết nối cung cầu, tăng cường liên kết vùng một cách hiệu quả hơn, xây dựng chuỗi cung ứng tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp một cách chính quy, chuyên nghiệp hơn nữa để vừa cung cấp sản phẩm tốt, đảm bảo chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ cho người tiêu dùng.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương cho rằng, để nông nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long phát triển thật sự vững chắc, bên cạnh sự nỗ lực của bà con nông dân, của chính quyền địa phương trong khu vực vẫn cần có nhiều vấn đề đặt ra, cần có giải pháp tổng thể trên tất cả các khía cạnh liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn cần Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương tập trung tháo gỡ. 

Theo đại biểu, thứ nhất, vấn đề tích tụ ruộng đất phải chuyển từ nền sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa chất lượng cao để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường. Thứ hai, nhân rộng những cách làm mới mô hình sản xuất mới có hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập cho người nông dân. Thứ ba, ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, chính sách phát triển mô hình hợp tác xã kiểu mới. Thứ tư, xem xét tổ chức lại sản xuất một cách phù hợp là khâu đột phá để phát triển nền nông nghiệp liên kết theo chuỗi giá trị ngành hàng gắn liên kết vùng, thành vùng sản xuất lớn. Thứ năm, quan tâm nhiều hơn đến chính sách cho vùng sâu, vùng xa, những vùng khó khăn, nhất là sau đại dịch Covid-19 nhằm tạo việc làm và chuyển đổi cơ cấu lao động nông nghiệp để đảm bảo cho sản xuất, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người nông dân.

Hỗ trợ kịp thời cho người lao động bám trụ lại quê nhà

Từ sự đứt gãy của nền kinh tế, đặc biệt là sự đình trệ của hoạt động du lịch trong mấy tháng qua, ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) đề xuất kiến nghị để phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới:

Về phục hồi và phát triển du lịch, đại biểu đề nghị Chính phủ cân nhắc hỗ trợ tài chính và đào tạo lại, bảo đảm sự tồn tại của các doanh nghiệp và người lao động. Cụ thể, cần hỗ trợ tài chính trực tiếp và linh hoạt cho các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, lực lượng lao động trong lĩnh vực du lịch và người dân kinh doanh du lịch cộng đồng; tăng cường thanh khoản và khả năng tiếp cận các quỹ, nguồn vốn đầu tư, các khoản tín dụng, gia hạn trả nợ... Tạo cơ chế đối thoại, trao đổi thông tin hiệu quả, nhanh chóng giữa chính quyền, các doanh nghiệp và tổ chức xã hội để nhanh chóng đưa ra các biện pháp tháo gỡ khó khăn và tận dụng các cơ hội cho phục hồi và phát triển du lịch trong giai đoạn bình thường mới. Xây dựng môi trường du lịch an toàn để kích thích nhu cầu du lịch vốn dĩ đang bị “nén” suốt mấy tháng qua. Giải pháp ưu tiên là ban hành chính sách và triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn cho khách du lịch tại các điểm đến để tạo sự tin tưởng cho du khách. Hiện nay, nhiều địa phương trong đó có Quảng Bình đã khởi động lại hoạt động du lịch với các quy định, lộ trình. Do đó cần có quy trình xử lý sự cố xảy ra liên quan đến dich bệnh, đồng thời đánh giá mức độ an toàn. Quy trình này cần được chuẩn hoá trong phạm vi toàn quốc và cần có sự kết nối với các nước để “làm ấm” lại thị trường du lịch thế giới.

Về lao động và việc làm. 2 năm qua, lao động nước ta đối diện với tình trạng không có và thiếu việc làm trên diện rộng, dự báo tình hình năm 2022 sẽ còn nhiều tiềm ẩn, phức tạp và khó khăn. Đại biểu cho rằng cần tập trung mấy giải pháp sau. Thứ nhất, bên cạnh việc đẩy nhanh tiêm chủng vaccine Covid-19 cho người dân để duy trì lại “nguồn cung” lực lượng lao động an toàn, cần tích cực triển khai các gói hỗ trợ đặc thù, đa dạng hóa các hình thức trợ cấp, mở rộng các chương trình đào tạo hướng nghiệp phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là lao động nữ, lao động không có trình độ chuyên môn kỹ thuật, lao động phi chính thức nhằm ổn định an sinh xã hội, tạo động lực cho người lao động làm việc, góp sức vào quá trình phục hồi và phát triển kinh tế. Thứ hai, cần tập trung vào kết nối lại nhu cầu doanh nghiệp và người lao động. Công đoàn các cấp, các cơ quan, xí nghiệp cần tạo lập các nhóm tương trợ để hỗ trợ người lao động chăm sóc con cái khi trường học chưa trở lại được bình thường.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh và tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, cải cách thủ tục hành chính để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện nhằm kích thích nền kinh tế cũng như nhu cầu sử dụng lao động. Cần tăng nguồn vốn giải quyết việc làm cho các ngân hàng, ưu tiên các ngành nghề giải quyết nhiều lao động để từ đó hỗ trợ kịp thời cho người lao động có ý định bám trụ lại quê nhà...

Đẩy nhanh chuyển đổi số trong ngành Du lịch, Giáo dục và đào tạo

ĐBQH Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, ngành du lịch chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do đại dịch Covid-19, tổng thu từ du lịch 8 tháng đầu năm 2021 đạt 136.520 tỷ đồng, giảm 26,5 % so với cùng kỳ. Đại biểu đề nghị, nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp du lịch về phát triển bền vững, cơ cấu lại từ hoạt động xúc tiến, quảng bá, định vị thị trường, mục tiêu xây dựng sản phẩm phù hợp, ưu tiên xây dựng các gói đẩy mạnh liên kết vùng giữa các địa phương...

Ưu tiên thúc đẩy nhanh hiệu quả chiến dịch tiêm vaccine phòng Covid- 19 cho người dân, người lao động các trung tâm du lịch. Đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số trong quản lý và thông tin du lịch, hình thành được hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử liên thông giữa Trung ương và địa phương.

Đối với việc dạy và học trực tuyến, đề nghị Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức rà soát, hoàn thiện, ban hành các văn bản hướng dẫn dạy học trực tuyến và đào tạo từ xa; Phối hợp các bộ, ngành có liên quan để quy định thống nhất về thời lượng tiết học trực tuyến cho từng cấp học; Xây dựng hệ thống cách thức kiểm tra, đánh giá học sinh, hệ thống bài thi, hệ thống đề thi, bài kiểm tra ngân hàng câu hỏi; Vận dụng chuyển đổi số trong ngành giáo dục...

Dành nhiều nguồn lực hơn nữa cho hệ thống y tế dự phòng

ĐBQH Phạm Văn Thịnh (Bắc Giang) cho rằng, Lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành, lực lượng tuyến đầu chống dịch của Trung ương đã không quản vất vả, nguy hiểm xuống tận cơ sở, đi vào tâm dịch, hỗ trợ kịp thời, hiệu quả các địa phương trong công tác phòng, chống dịch. Chính phủ đã có quyết định quan trọng chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch phù hợp với tình hình mới từ Zero Covid sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Đặc biệt trong bối cảnh rất khó khăn, thiếu thốn về vaccine, sinh phẩm, thuốc, thiết bị cho xét nghiệm, điều trị, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt đã chủ động thực hiện chiến lược ngoại giao vaccine. Chỉ trong một thời gian ngắn, đến nay chúng ta đã có 195 triệu liều vaccine có hợp đồng cung ứng.

Tính đến hết ngày 7.11, đã tiêm được 90 triệu liều, tỷ lệ dân số từ 18 tuổi trở lên được tiêm đạt 84,13%. Đây là chiến lược cơ bản, lâu dài trong công tác phòng, chống dịch và đảm bảo sức khỏe cho nhân dân.

Qua đợt dịch Covid-19, chúng ta thấy truyền thống đoàn kết, tinh thần sẻ chia tình đồng bào lại được phát huy; những tấm gương cán bộ ngành y tế, chiến sĩ quân đội, công an không ngại vất vả, hiểm nguy, quên mình trong thực thi nhiệm vụ. Hình ảnh các tầng lớp nhân dân nhường cơm sẻ áo ủng hộ đồng bào vùng dịch đã làm xúc động nhân dân cả nước. Trong dịch cũng cho thấy đội ngũ cán bộ lãnh đạo chăm lo cho nhân dân, cấp ủy, chính quyền cùng ngồi với Nhân dân và doanh nghiệp, tháo gỡ hiệu quả các khó khăn, vướng mắc. Tình thương yêu giữa người với người, sự đồng hành, lắng nghe Nhân dân, doanh nghiệp của cấp ủy, chính quyền thực sự là những giá trị cần giữ gìn và phát huy sau đại dịch.

Các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân tin tưởng đất nước chúng ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, điều hành của Chính phủ sẽ kiểm soát tốt dịch bệnh, khôi phục phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh trật tự an toàn xã hội.

Về kế hoạch kinh tế- xã hội năm 2022 và công tác phòng, chống dịch Covid-19 thời gian tới, đại biểu đề nghị một số giải pháp:

Về công tác phòng, chống dịch Covid-19, thực tiễn chống dịch ở cơ sở thời gian qua đã bộc lộ hạn chế của hệ thống y tế dự phòng, vừa yếu về đội ngũ lại thiếu trang bị, thiếu trang thiết bị và nguồn lực triển khai nhiệm vụ. Chỉ xét riêng cho năng lực phòng chống bệnh lây nhiễm trước đợt dịch của Covid-19 bùng phát lần thứ tư, số trung tâm y tế dự phòng cấp tỉnh làm được xét nghiệm PCR cũng rất hạn chế và đến nay phần lớn các trung tâm y tế tuyến huyện vẫn chưa có phòng xét nghiệm sinh học phân tử nên việc xét nghiệm đều dồn về tỉnh và thành phố, làm chậm trễ công tác ca bệnh, ảnh hưởng nhiều đến công tác phòng, chống dịch khi dịch ở mức độ bùng phát. Vì vậy, đề nghị Quốc hội và Chính phủ cần dành nhiều nguồn lực hơn nữa để đầu tư cho hệ thống y tế dự phòng với phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Về phát triển kinh tế năm 2022, đề nghị Quốc hội và Chính phủ tăng đầu tư toàn xã hội bằng việc tăng vòng quay tiền thông qua cải cách hành chính trong triển khai thực hiện dự án đầu tư ngoài ngân sách và đầu tư công, các thủ tục trong lĩnh vực đất đai, cấp phép xây dựng, phê duyệt tác động môi trường; việc quy định về tài khoản của tổ chức, công dân mở tại ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính cần được quản lý theo hướng phân tách rõ tại khoản tiết kiệm vào tài khoản thanh toán gắn với căn cước công dân và mã số thuế, cùng với đề án thanh toán không dùng tiền mặt được Chính phủ mới ban hành và triển khai mô hình mobile-money trong năm 2022.

"Việc hoàn thiện quy định về tài khoản của công dân, tổ chức sẽ góp phần quyết định nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, đảm bảo các hợp đồng thương mại trong nền kinh tế được thực thi tốt hơn, đồng thời cũng đảm bảo quyền bí mật về tiền, tài sản thuộc sở hữu của tổ chức và công dân. Điều đó sẽ góp phần thúc đẩy tạo lập một xã hội công bằng, văn minh và thượng tôn pháp luật."- đại biểu nói.

Về với Kỳ họp lần này, thông qua tiếp xúc cử tri đại biểu thấy có hai ý kiến hợp lý xin được chuyển đến Quốc hội và Chính phủ xem xét.

Một là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 hiện nay, các doanh nghiệp đề nghị nâng mức trần số giờ làm thêm lên 400h/năm để các doanh nghiệp có thể tổ chức sản xuất kịp và bù các đơn hàng cho đối tác đảm bảo ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tăng thu nhập cho người lao động. Các doanh nghiệp thiết tha mong muốn Quốc hội và Chính phủ có văn bản sớm cho việc này, bằng không doanh nghiệp rất lo lắng vì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đình chỉ sản xuất do quá giờ làm thêm.

Hai, công ty đạm và hóa chất Hà Bắc hiện đang có một nghịch lý là nhà máy chạy ổn định hết công suất, sản phẩm sản xuất tới đâu bán hết tới đó chiếm 2% thị phần cả nước và đáp ứng trên 7% nhu cầu các tỉnh phía Bắc nhưng liên tục bị lỗ kéo dài. Cử tri công ty phản ánh nguyên nhân là do lãi suất khoản vay của Ngân hàng Phát triển Việt Nam mức cao từ 10,8 đến 18%/ năm. Cử tri đề nghị cơ quan có thẩm quyền cơ cấu lại khoản vay nợ lãi suất và lãi suất thị trường và kéo dài hạn khoản vay. Nếu được như vậy thì công ty sẽ có lãi ngay từ năm 2021 và có khả năng trả đầy đủ khoản vay cho Ngân hàng Phát triển vào năm 2022. Còn không biết nếu tình trạng này thì sẽ có nguy cơ mất cái khoản vay này.

Ngoài ra, cử tri công ty cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu, xem xét sớm sửa đổi quy định mặt hàng phân bón, trong đó có đạm u rê, từ sản phẩm không chịu thuế giá trị gia tăng sang chịu thuế giá trị gia tăng với thuế suất 0%.

Giám sát, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong đầu tư, mua sắm, chi phí cho phòng, chống dịch

Phát biểu tại Hội trường sáng nay, ĐBQH Bố Thị Xuân Linh (Bình Thuận) đánh giá cao vai trò của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, các đoàn thể, nhân dân, các lực lượng tuyến đầu chống dịch, các tình nguyện viên đã chủ động tham gia tích cực trách nhiệm trong công tác phòng, chống dịch. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã quan tâm, quyết liệt, chỉ đạo, vận động để có vaccine tiêm chủng miễn phí cho nhân dân như thành lập quỹ vaccine, tích cực triển khai ngoại giao vaccine, tổ chức hiệu quả chiến dịch tiêm chủng với quy mô lớn nhất trong lịch sử tiêm chủng tại Việt Nam. Huy động tối đa được các nguồn lực tài chính, trang thiết bị cho công tác chống dịch. Nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đã tham gia hỗ trợ an sinh xã hội cho người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu cũng nhận định, công tác dự báo tình hình dịch Covid-19 có lúc cũng chưa sát với thực tiễn. Công tác chỉ đạo, điều hành trong thời gian đầu của đợt dịch thứ tư có nơi còn lơ là, chủ quan, cứng nhắc, nhất là trong chỉ đạo, xử lý các tình huống cụ thể và đột xuất. Việt Nam là một trong bốn nước đầu tiên trên thế giới đã phân lập được virus nhưng việc sản xuất kit xét nghiệm vẫn còn yếu, không đủ cung cấp trong nước và phải nhập khẩu với số lượng rất lớn, giá cả lớn và làm cho việc tầm soát rất tốn kém. Việc phân bổ số lượng vaccine cũng chưa đồng đều và nhiều địa phương, vùng nguy cơ cao, lượng vaccine phân bổ còn ít. Bên cạnh đó, hệ thống y tế còn bộc lộ những yếu kém, nhất là y tế tại cơ sở cũng chưa đáp ứng được yêu cầu khi dịch xảy ra và số lượng bác sĩ vẫn còn thấp, nhân lực y tế tại chỗ cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Còn nhiều đối tượng khó khăn cũng chưa nhận được gói hỗ trợ an sinh xã hội, thủ tục hỗ trợ cũng còn bất cập, rườm rà và tiến độ giải ngân còn chậm. Việc quy định hỗ trợ đối tượng đối với một số đối tượng cũng chưa có cụ thể nên các địa phương áp dụng cũng chưa được thống nhất.

Để khắc phục tình trạng trên, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm đẩy mạnh các biện pháp phục hồi và phát triển kinh tế xã hội và nghiên cứu tăng cường dự báo xu hướng dịch Covid-19; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương kịp thời ban hành hướng dẫn thích ứng an toàn, linh hoạt, ứng phó với dịch Covid-19. Bên cạnh đó, tập trung nguồn lực đầu tư cho ngành y tế, tăng cường năng lực của hệ thống y tế cơ sở nhằm thích ứng với dịch bệnh trong tình hình mới và quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhân lực cho y tế cơ sở và rà soát, điều chỉnh các chính sách hỗ trợ cho lực lượng tham gia phòng, chống dịch.

Về chiến lược ngoại giao vaccine, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine trong nước để chủ động nguồn cung và tự chủ vaccine để đảm bảo cung cấp cho người dân trong nước; chỉ đạo triển khai hiệu quả chiến lược, chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống Covid-19 để đảm bảo an toàn, khoa học, hiệu quả và phân bổ vaccine hợp lý.

Đại biểu cũng đề nghị cần quan tâm nghiên cứu có chính sách hỗ trợ, động viên lực lượng tuyến đầu, cán bộ công nhân viên, viên chức các ngành, các cấp, nhất là cán bộ ở sở và các tình nguyện viên do làm nhiệm vụ mà mắc Covid-19 và những đồng chí hy sinh, những người tử vong do thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch.

Đặc biệt, đại biểu đánh giá hiệu quả các gói hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng do đại dịch Covid-19 để đề ra những giải pháp trong những năm tiếp theo và tiếp tục kiểm tra, giám sát việc tổ chức các hoạt động đảm bảo an sinh xã hội cho người dân tại các địa phương và kịp thời sửa đổi, bổ sung chính sách hỗ trợ lao động tự do, người dân có hoàn cảnh khó khăn để đảm bảo công bằng, không để sót và lọt đối tượng.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong công tác đầu tư, mua sắm, chi phí cho phòng, chống dịch và các gói an sinh xã hội và cương quyết xử lý nghiêm, đúng theo quy định pháp luật các trường hợp phát hiện có sai phạm.

Phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái

Phát biểu ý kiến về các giải pháp trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2022, ĐBQH Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cho rằng, trong bối cảnh dịch Covid-19 sẽ vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta, cần tiếp tục tìm giải pháp cho các hoạt động kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Một trong số đó là có giải pháp, chính sách cho phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái.

Theo đại biểu, thời gian qua, một số quy định về khu công nghiệp, khu kinh tế đã được ban hành, sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình khu công nghiệp, khu kinh tế. Trong đó, Nghị định 82/2018/NĐ-CP về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế đã tạo cơ sở pháp lý tương đối đầy đủ về cơ chế, chính sách phát triển khu công nghiệp, khu kinh tế. Tuy nhiên, kết quả tổng kết, đánh giá toàn diện trong 30 năm xây dựng và phát triển khu công nghiệp, khu kinh tế vẫn chỉ ra rằng việc hoàn thiện thể chế, tăng cường phân cấp, phân quyền cho các địa phương, nhất là phân cấp, phân quyền cho các Ban quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế hoặc loại hình khu công nghiệp, khu kinh tế còn chậm, chưa tạo được những chuyển biến căn bản, chất lượng, thu hút đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu phát triển theo chiều sâu, liên kết, hợp tác trong khu công nghiệp. Trên thực tế cộng đồng doanh nghiệp, UBND các tỉnh, thành phố và Ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế đang mong muốn sửa đổi toàn diện Nghị định 82/2018/NĐ-CP nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn cho việc cải thiện đầu tư kinh doanh. Đồng thời, thực hiện chủ trương của Chính phủ trong việc huy động các nguồn lực của khu vực tư nhân, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và phát triển.

Đại biểu cho rằng, một trong những nội dung được quan tâm là chính sách khuyến khích phát triển các mô hình khu công nghiệp sinh thái. Khu công nghiệp sinh thái là mô hình khu công nghiệp hướng tới việc phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường không những mang lại nhiều giá trị gia tăng cho các doanh nghiệp mà còn đóng góp to lớn trong việc giảm thiểu tác động của các dự án sản xuất, môi trường, góp phần xây dựng kinh tế tuần hoàn. Tuy vậy, những chính sách ưu đãi đầu tư vào khu vực này cần thiết thực hơn đối với các nhà đầu tư kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, doanh nghiệp trong khu công nghiệp có sự đột phá để khuyến khích nhà đầu tư phát triển theo mô hình khu công nghiệp sinh thái.

Do đó, đại biểu đề nghị chính sách ngoài những ưu đãi cho khu công nghiệp sinh thái theo quy định hiện hành thì Chính phủ cần nghiên cứu, xem xét bổ sung các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp có thể được áp dụng tương tự như khu kinh tế. Phân cấp theo quy định hiện hành thì chủ đầu tư phải trải qua nhiều bước, nhiều thủ tục mới được công nhận là khu công nghiệp sinh thái, từ trình hồ sơ đăng ký chứng nhận khu công nghiệp sinh thái tại quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế, Ban quản lý lấy ý kiến các Bộ, ngành liên quan. Sau khi có ý kiến các bộ, ngành liên quan thì Ban quản lý tổng hợp báo cáo Ủy ban An ninh tỉnh để cấp giấy chứng nhận khu công nghiệp sinh thái. Như vậy, về thẩm quyền cấp giấy chứng nhận được quy định cho UBND cấp tỉnh nhưng phần thẩm định vẫn thuộc các bộ, ngành.

Tổ chức thi hành pháp luật vẫn là khâu yếu

ĐBQH Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Giang) cho rằng, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật đã được Chính phủ xác định là nhiệm vụ trọng tâm, đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và thực tế đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ luôn đồng hành quyết liệt, linh hoạt và xử lý kịp thời, đã ban hành nhiều quyết định, nghị quyết, nghị định theo thẩm quyền để tháo gỡ các rào cản, khơi thông mọi nguồn lực cho đầu tư kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội trong điều kiện dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu một số báo cáo khác có liên quan và từ quá trình tổ chức thực thi, tôi nhận thấy Chính phủ cần quan tâm đánh giá rõ thêm một số hạn chế sau. 

Thứ nhất, chỉ đạo, yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các cấp, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả Chỉ thị số 43 của Thủ tướng Chính phủ. Tôi cho rằng 13 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu trong Chỉ thị 43 là cơ bản, toàn diện. Vấn đề là các nhiệm vụ, giải pháp này được tổ chức thực thi như thế nào, có đồng bộ, có nghiêm túc, có hiệu quả hay không. Do đó, tôi đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thường xuyên theo dõi, đánh giá, kiểm điểm quá trình tổ chức thực hiện Chỉ thị nêu trên theo từng năm. Đồng thời cần mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa trong việc xem xét, xử lý trách nhiệm của người đứng đầu, nhất là trong công tác xây dựng, ban hành văn bản.

Thứ hai, đề nghị Chính phủ nghiên cứu, đánh giá, xem xét việc xây dựng và trình Quốc hội ban hành luật về tổ chức thi hành pháp luật. Hiện nay hệ thống pháp luật cũng đã cơ bản đầy đủ, mỗi khi có vướng mắc trong quá trình thực thi lại cho rằng do thể chế. Nhưng thực tế tôi nhận thấy tổ chức thi hành pháp luật vẫn là khâu yếu và đây cũng là nhận định tại Kết luận số 83 của Bộ Chính trị về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 48.

Để tạo sự liên thông giữa công tác xây dựng pháp luật và công tác tổ chức thi hành pháp luật, vai trò của công tác tổ chức thi hành pháp luật ngày càng trở nên quan trọng hơn. Song như trong Báo cáo số 422 của Chính phủ đã đánh giá, việc tổ chức thi hành pháp luật có lúc có nơi còn lúng túng, chưa có hiệu quả. Do đó, để thể chế hóa Hiến pháp, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kết luận số 83 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 48 và để có cơ sở pháp lý đồng bộ cho công tác thi hành pháp luật thì việc xây dựng luật về tổ chức thi hành pháp luật là cần thiết. Đây cũng là một trong những giải pháp để thực hiện nhiệm vụ hoàn thiện thể chế về công tác tổ chức thi hành pháp luật đã được Thủ tướng Chính phủ xác định rất rõ trong Quyết định số 242 và phê duyệt Đề án nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật giai đoạn 2018 - 2022.

Thứ ba, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng đã nhiều lần nhấn mạnh là phải coi đầu tư cho thể chế là đầu tư cho phát triển. Do đó, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cần quan tâm kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng pháp luật,

Việc duy trì và phát huy vai trò, hiệu quả hoạt động của tổ chức pháp chế và người làm công tác pháp chế là rất quan trọng, nhất là trong thời gian tới, với quyết tâm xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xã hội thượng tôn pháp luật thì việc có được hệ thống pháp luật minh bạch, dễ tiếp cận, chi phí tuân thủ pháp luật thấp thì nguồn lực cho công tác xây dựng pháp luật từ Trung ương đến địa phương cần đặc biệt được coi trọng.

Vẫn còn một bộ phận cán bộ cơ sở lơ là, chủ quan, bị động trong phòng, chống dịch

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho rằng, trong công tác phòng, chống dịch vẫn có điểm hạn chế như đã nêu trong Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo của Ủy ban Xã hội, đại biểu xin nhấn thêm một số vấn đề liên quan đến việc thực thi.

Thứ nhất, mặc dù Chính phủ đã có chỉ đạo thống nhất trên toàn quốc về lưu thông hàng hóa, giao thông vận tải, có sự quản lý, điều tiết của Chính phủ, kiên quyết không để ban hành giấy phép con, không được cát cứ, chia cắt nhưng tại một số thời điểm, vì quá lo lắng cho địa phương mình, có nơi đã đặt ra những yêu cầu cao hơn, vượt quá mức cần thiết, gây ra nhiều khó khăn, tạo bức xúc cho người dân và doanh nghiệp.

Thứ hai, trong khi lãnh đạo Chính phủ thì sát sao chỉ đạo, bám sát địa bàn nhưng một bộ phận cán bộ cơ sở còn lơ là, chưa sâu sát, còn chủ quan, bị động trong phòng, chống dịch. Đây có thể là căn bệnh trầm kha ở số nơi và trong thời gian dịch bệnh bùng phát đã càng bộc lộ rõ hơn. Cá biệt có một số cán bộ địa phương đã có hành vi vi phạm quy định phòng, chống dịch như đi đánh golf trong thời gian giãn cách xã hội, khi bị phát hiện lại khai báo không không trung thực, có trường hợp xô xát giữa cán bộ với nhân viên lấy mẫu xét nghiệm. Hoặc có trường hợp cán bộ thi hành công vụ còn xa rời thực tế, chưa bám sát nhu cầu người dân.

Thứ ba, có nơi còn quá cứng nhắc, lạm quyền trong cách hành xử với người dân, gây bức xúc trong dư luận. Những trường hợp nêu trên tuy không phải là phổ biến nhưng đã tạo ra hình ảnh phản cảm, phần nào là mất uy tín của chính quyền. Vừa qua tôi được biết nhiều tỉnh, thành phố đã có các biện pháp xử lý đối với cán bộ vi phạm. Đây là việc làm đúng đắn bởi muốn người dân chấp hành tốt các quy định phòng, chống dịch thì trước hết cán bộ phải nêu gương nghiêm túc, chấp hành trước. Nếu có sai phạm thì phải bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Bởi vậy, theo tôi, bài học thứ nhất rút ra ở đây bất cứ việc gì thì cũng cần tạo sự đồng thuận của người dân. Nếu người dân chưa hiểu thì cần giải thích, vận động, tuyên truyền, thuyết phục. Và trong tình thế cấp thiết khi vi phạm đến mức nghiêm trọng hơn thì đã có biện pháp xử lý hành chính, thậm chí xử lý hình sự. Chính quyền cơ sở cần tuyệt đối tránh việc xử lý và hành xử theo cảm tính, bất chấp quy định của pháp luật. Bài học thứ hai là khi đưa ra quyết sách, biện pháp gì cũng phải cân nhắc việc bảo đảm sức khỏe, tính mạng và bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân lên trên hết, trước hết. Bài học thứ ba là khi chính quyền đã đưa ra quyết sách đúng, vì lợi ích chung, hợp lòng dân thì dân luôn ủng hộ và chấp hành, kể cả những việc khó khăn, gây bất tiện cho cuộc sống hàng ngày của họ.

Đại biểu đề nghị cần khẩn trương hoàn thiện Chiến lược tổng thể ứng phó hiệu quả đại dịch Covid -19, trong tình hình mới...

Chỉ tiêu về giảm nghèo vẫn là một thách thức rất lớn

Đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) cho rằng, chỉ tiêu tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm còn dưới 2% tương đương giảm 0,75% so với cuối năm 2020. Nhưng dự báo năm 2022 chỉ tiêu này sẽ rất thiếu khả thi. Hiện nay những khó khăn chung vẫn còn tiềm tàng, nhất là dự báo diễn biến dịch Covid-19 vẫn còn phức tạp, kéo dài, tác động sâu đến người dân, nhất là những người nghèo càng chịu nặng nề hơn.

Chỉ tiêu về giảm nghèo vẫn là một thách thức rất lớn. Do vậy, đại biểu kiến nghị đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, những vùng biên giới, hải đảo, nơi phên giậu của Tổ quốc nên rất cần có những chính sách đặc thù, ưu tiên đồng bộ hơn.

Mặc dù đã có Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025, Chương trình phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, nhưng đại biểu xin đề xuất với Quốc hội, Chính phủ cần tập cần tập trung cao hơn các nguồn vốn từ năm 2022 và các năm tiếp theo để tạo ra sự đột phá trong phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhằm giúp rút ngắn khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng miền, giữa thành thị và miền núi, đồng thời cũng giúp tăng cường giữ vững được thế trận quốc phòng, an ninh, đảm bảo an ninh quốc phòng địa bàn chiến lược.

Từ thực tế ở Tây Nguyên, đại biểu đề xuất với Bộ Chính trị, với Chính phủ nên quan tâm tạo điều kiện cho các tỉnh Tây Nguyên có thêm những cơ chế, chính sách đặc thù để tạo ra cú hích đột phá trong phát triển kinh tế xã hội.

Đồng thời, tôi đề xuất với các Bộ, nhất là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công thương cần tập trung nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ để doanh nghiệp và người dân các tỉnh Tây Nguyên thực hiện chế biến sâu các sản phẩm cây công nghiệp như cà phê, hạt tiêu, bơ, mắc ca, sầu riêng, hạt điều… làm tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp một cách bền vững, khắc phục được tình trạng được mùa, rớt giá như những năm vừa qua.

Đồng thời, đại biểu cũng tiếp tục kiến nghị với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, trên tinh thần làm việc của Thủ tướng Phạm Minh Chính với Thủ tướng Israel gần đây cần xúc tiến chương trình làm việc với Chính phủ Israel, để việc nhận chuyển giao công nghệ, tưới giọt đại trà quy mô công nghiệp cho các tỉnh Tây Nguyên như một giải pháp tiết kiệm nguồn nước, bảo đảm an ninh nguồn nước cho vùng Tây Nguyên.

Thực hiện chính sách, chủ trương về phòng, chống dịch cần xuyên suốt

Đóng góp các ý kiến về Báo cáo phòng, chống dịch của Chính phủ, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (TP. Hồ Chí Minh) nhận định, nước ta đã tương đối kiểm soát được tình hình dịch bệnh tuy nhiên chúng ta cũng hy sinh, mất mát quá nhiều. Để công tác phòng, chống dịch đạt hiệu quả hơn trong thời gian sắp tới và khắc phục được những gì đã xảy ra, để chủ động linh hoạt trong việc khống chế tỷ lệ nhiễm, giảm được số ca nặng, giảm tử vong thì cần rút ra được những bài học kinh nghiệm xương máu.

Thứ nhất, đại biểu đề nghị xem lại thực trạng y tế cơ sở, hệ thống y tế cơ sở. Chỉ tiêu 30% ngân sách dành cho y tế dự phòng, y tế cơ sở phải được phân bổ thế nào để đáp ứng với quy mô dân cư chứ không chỉ phân chia về địa lý. Y tế cơ sở không chỉ cần đầu tư về ngân sách mà còn vấn đề về nhân lực, phải thu hút được nguồn nhân lực có trình độ cao, có hiểu biết để hệ thống này hoạt động tốt. Đại biểu cho rằng Chính phủ, Bộ Y tế cần có quan điểm, chính sách, chủ trương về phòng, chống dịch xuyên suốt. Việc sắp xếp tổ chức y tế cơ sở cũng cần tập trung hơn. Từ năm 2006-2007, các trung tâm y tế của các quận, huyện được chia thành ba phần là bệnh viện, trung tâm y tế dự phòng và phòng y tế, dẫn đến có những bệnh viện chưa hoạt động hiệu quả như một bệnh viện, có những trung tâm y tế dự phòng rất yếu kém, phòng y tế chỉ làm được công việc hành chính. Còn hiện nay, khi tất cả các trung tâm y tế dự phòng, các bệnh viện thuộc quận, huyện trực thuộc Sở Y tế, điều này khiến Ủy ban Nhân dân các địa phương rất khó trong việc điều phối lực lượng hoặc xảy ra tình trạng người phụ trách về công tác y tế chỉ làm được về chức năng quản lý Nhà nước. 

Thứ hai, về vấn đề hệ thống điều trị, trong đại dịch Covid-19, chúng ta đã dành nguồn lực tối đa tập trung vào phòng, chống, cứu chữa bệnh nhân mắc Covid-19. Trong khi đó, lực lượng y tế tư nhân dường như đang bị "bỏ quên", trong khi lực lượng này nếu được huy động kịp thời, có cơ chế để tham gia phòng, chống dịch, chắc chắn sẽ phát huy hiệu quả hơn rất nhiều. 

Thứ ba, phải tạo điều kiện cho các nhân viên y tế, đặc biệt cho các cán bộ quản lý có cơ hội, có môi trường để phát triển về y đức. Việc nhiều cán bộ, đảng viên ngành y tế bị kỷ luật, xử lý hình sự thời gian qua đã gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và ngành y tế.

Việc chuyển trạng thái phòng chống dịch là cần thiết, nhưng cần tránh tâm lý chủ quan

ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng, trong bối cảnh tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, nhất là đợt dịch thứ 4, những kết quả đạt được trong thời gian qua rất đáng trân trọng. Trong thời gian ngắn lại là đầu nhiệm kỳ nhưng khối lượng công việc rất lớn đã được Chính phủ, Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Mặc dù có những tổn thất, mất mát không hề nhỏ về người và kinh tế nhưng qua khó khăn, thách thức cho thấy tinh thần đoàn kết, tình thương yêu đùm bọc lẫn nhau, đã phát huy được sức mạnh dân tộc để vượt qua khó khăn, thử thách củng cố niềm tin của của Nhân dân với Đảng và Nhà nước.

Đại biểu thống nhất với 5 bài học kinh nghiệm, 5 quan điểm chỉ đạo và 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội cho thời gian tới như Báo cáo của Chính phủ, 8 nhóm đề xuất của Ủy ban Kinh tế. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh thêm một số nội dung.

Thứ nhất, tiếp tục chuyển trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 với nguyên tắc xuyên suốt đó là bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân là nhiệm vụ hàng đầu và là điều kiện tiên quyết để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Việc chuyển trạng thái là cần thiết, nhưng cần tránh tâm lý chủ quan, lúc quá tả, lúc quá hữu. Thực tế cho thấy chống dịch và duy trì phát triển kinh tế là hai mặt trận song hành, việc phục hồi mở cửa kinh tế phụ thuộc vào kết quả phòng, chống dịch. Ngược lại, nếu không có nền tảng kinh tế thì không có lực để chiến đấu với dịch bệnh. Trong hoàn cảnh đặc biệt cần chú trọng công tác dự báo, không để bị động, bất ngờ, chủ động trong phòng, chống dịch chứ không chạy theo dịch.

Thứ hai, xây dựng, triển khai toàn diện, hiệu quả chiến lược tổng thể về phòng, chống dịch Covid-19 trên cơ sở đánh giá, tổng kết toàn diện công tác phòng, chống dịch thời gian qua. Trong chiến lược này, vấn đề vaccine vẫn phải coi là trụ cột, cần tiếp tục đẩy nhanh tỷ lệ tiêm vaccine. Đến thời điểm này nước ta đã tiêm được gần 90 triệu liều. Đây là con số rất ấn tượng, khẳng định nỗ lực của ngành y tế. Tuy nhiên, số tiêm đủ hai liều mới chỉ 27,7%, con số này còn rất xa mục tiêu 70%. Trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch, khi mà số ca mắc đang có xu hướng tăng, biểu đồ dịch đang chuyển mầu, cấp độ nguy cơ của đợt dịch mới đang hiện hữu nên cần tính toán đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine hơn nữa, nhất là ở các địa phương đang là vùng dịch mạnh thì cần phải bao phủ vaccine càng sớm càng tốt.

Thứ ba, tổ chức thực hiện hiệu quả chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, huy động tối đa nguồn lực cho chống dịch và các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách khác. Nguồn lực chi cho phòng, chống dịch và an sinh đến nay đã gần 100.000 tỷ đồng, là con số rất lớn, ngân sách Nhà nước thời gian qua đã phải căng ra chi cho chống dịch. Do đó, cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính, quản lý chặt chẽ thu chi ngân sách, chống thất thu, nợ đọng thuế, chuyển giá, trốn thuế, chống gian lận thương mại, phấn đấu tăng thu ngân sách nhà nước nếu cần thiết thì tăng hợp lý sản lượng khai thác dầu thô do giá dầu thế giới đang tăng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát ngân sách, tài sản, công sức để tiết kiệm các khoản chi, tiết kiệm ngay từ khi lập, giao và thực hiện dự toán.

Trong lúc này phải thực sự tiết kiệm, thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng. Cùng với đó, cần có cơ chế để huy động tối đa nguồn lực xã hội, từ người dân vào hoạt động kinh tế. Triển khai ngay các giải pháp hồi hoạt động tại các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, khu chế xuất, nhất là các địa phương trọng điểm như Đồng Nai nhằm tháo gỡ các khó khăn, giúp doanh nghiệp giữ đơn hàng, duy trì chuỗi cung ứng, có các chính sách hỗ trợ trực tiếp, mạnh mẽ hơn để không để xảy ra tình trạng đứt gãy, thiếu hụt lao động và chuyên gia. Bên cạnh đó, cần thu hút lực lượng lao động trở lại làm việc một cách an toàn, không để xảy ra tình trạng người lao động ở lại quê, người nghèo thì lại phải nuôi người nghèo.

Cùng với đó, cần có các gói kích thích kinh tế với liều lượng hợp lý, hỗ trợ trực tiếp, có hiệu quả cho doanh nghiệp. Vì doanh nghiệp là linh hồn của nền kinh tế, nhưng thực tế sự quan tâm thời gian qua vẫn còn chưa đủ, mặt bằng, lãi suất cho vay đã giảm. Tuy nhiên, lợi nhuận của các ngân hàng thương mại vẫn còn cao, chưa hài hòa với khó khăn của doanh nghiệp và người dân, doanh nghiệp vẫn còn khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng ưu đãi. Vai trò của ngân hàng đối với các doanh nghiệp cần phải đánh giá kỹ hơn, nhất là khi đầu vào cho hoạt động các doanh nghiệp đang có xu hướng cái gì cũng tăng...

Chúng ta đã đi qua chặng đường đầy cam go, thử thách

ĐBQH Hoàng Đức Thắng (tỉnh Quảng Trị) cho rằng, chúng ta đã đi qua chặng đường đầy cam go, thử thách trong cuộc chiến “sinh tử” với đại dịch Covid-19 với những chiến thắng và cả những hy sinh to lớn, cũng như thách thức đang hiện hữu. Lịch sử sẽ còn nhắc nhớ đến đại dịch Covid-19 này như một chương không thể nào quên với tất cả thương đau, nhưng cũng tỏa sáng tinh thần trách nhiệm vì dân; chói sáng về sự tử tế, đức hy sinh, tình thương yêu, bác ái của con người. Bài học “dân là gốc”, sức mạnh ở nơi nhân dân chưa bao giờ xưa cũ và vô cùng sâu sắc, là phương châm hành động, kế sách bền vững lâu dài. Xã hội hoá công tác phòng, chống dịch là biện pháp quan trọng để huy động sức mạnh toàn dân cho cuộc chiến và nó phải được thực hiện một cách có tổ chức, được chỉ huy, điều hành thống nhất, chặt chẽ trong hành lang pháp lý, cơ chế huy động, quản lý, kiểm soát rõ ràng, minh bạch và cần được tôn vinh xứng đáng, đồng thời, phòng ngừa, ngăn chặn những tiêu cực, lùm xùm như trong một số hoạt động thiện nguyện. Vừa qua, chúng ta đã làm khá tốt, nay tôi đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung kịp thời nhóm chính sách với các quy định mang tính quy phạm pháp luật, hướng dẫn thống nhất và cần sớm luật hóa các hoạt động xã hội hóa, thiện nguyện, cứu trợ xã hội.

Khi và chỉ khi mỗi người dân ý thức đầy đủ rằng phòng chống dịch bệnh là quyền lợi, nghĩa vụ để bảo vệ sức khỏe tính mạng cho mình, người thân, gia đình, cộng đồng thì người dân mới vào cuộc như là một nhu cầu tự thân, chủ thể tích cực, chủ động bằng hành động có nhận thức, có phương pháp, có trách nhiệm đầy đủ chứ không ỷ lại, thụ động, chờ đợi, phó mặc, xem việc phòng chống dịch là trách nhiệm, nghĩa vụ của ngành y tế và của các cơ quan chức năng. Do đó, người dân cần được tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp có tính chuyên môn, được cung cấp các điều kiện cần thiết để thực hiện và sự ràng buộc trách nhiệm pháp lý để người dân có thể tham gia thực hiện tốt nhất những việc mà hiện nay nhà nước phải đảm nhận trong phòng chống dịch. Ví dụ như: Tự cách ly, chữa trị tại gia đình, tại cộng đồng, hoặc chọn nơi có đủ điều kiện để cách ly, chữa bệnh và tự trang trải toàn bộ chi phí hoặc một phần chi phí nhằm giảm áp lực cho chính quyền các cấp khi phải tổ chức các khu cách ly tập trung cũng như các khu điều trị dã chiến. Muốn làm được việc này, nhất thiết phải có cơ chế, chính sách linh hoạt, tập trung đầu tư tăng cường, nâng cao năng lực họat động cho y tế cơ sở cả về đội ngũ lẫn phương tiện, cơ sở vật chất đủ sức quản lý, kiểm soát, hướng dẫn, giải quyết các vấn đề có tính chuyên môn ngay tại cơ sở. Việc này, tôi tin rằng nếu Chính phủ và ngành y tế sẽ quyết tâm sẽ làm được và nhân dân sẽ đồng tình ủng hộ.

Phải xem việc đóng góp cho công tác phòng chống dịch là quyền lợi và nghĩa vụ thường xuyên của mỗi tổ chức, cá nhân. Hay nói cách khác, xã hội hóa công tác chống dịch phải là giải pháp bền vững, dài lâu cần được đặt đúng vị trí. Vừa qua, các tổ chức, doanh nghiệp, đồng bào đã nhiệt thành ủng hộ với những nghĩa cử cao đẹp, đã tạo ra nguồn lực vật chất rất lớn cho công tác phòng chống dịch bệnh song vẫn còn nhiều bất cập. Ví như tại sao trong khi các cơ sở dịch vụ du lịch, khách sạn, nhà nghỉ phải đóng cửa, lao động không có việc làm, thu nhập thì nhà nước phải huy động cả doanh trại quân đội, trường học, nhà thi đấu thể thao, xây dựng các khu  thu dung, điều trị dã chiến rất tốn kém song điều kiện sinh hoạt lại vô cùng khó khăn, không bảo đảm an toàn? Tại sao một bộ phận nhân dân có nhu cầu và điều kiện để sẵn sàng trang trải một phần, thậm chí toàn bộ chi phí dịch vụ để được lựa chọn nơi cách ly, chữa bệnh tốt hơn, an toàn hơn lại chưa được đáp ứng? Tại sao các cơ sở y tế tư nhân dường như còn đứng ngoài cuộc trong khi mà các cơ sở y tế công lập, đội ngũ y, bác sỹ lại quá sức, quá mỏng trong cuộc chiến chống Covid-19… Chúng ta đang thiếu nguồn lực hay còn thiếu cả cơ chế, chính sách và giải pháp phù hợp mà chính nó sẽ tạo ra nguồn sức mạnh nội sinh ở nơi nhân dân. Vì thế, tôi đề nghị Chính phủ cần rà soát lại tất cả những cơ chế chính sách vừa qua để xây dựng và hoàn thiện nhóm chính sách mới về phát huy vai trò chủ động và huy động sức dân trên quan điểm là chuyển từ Nhà nước chủ đạo, chủ yếu sang nhân dân chủ động và quyết định trong cuộc chiến còn lâu dài này.

Rất, rất nhiều những vấn đề cụ thể mà thực tiễn chống dịch Covid-19 vừa qua như là một cuộc “thử lửa” để chúng ta nhìn lại, xốc lại, tiến về phía trước với niềm tin, sự quyết tâm chuyển hướng tư duy chiến lược và cách tiếp cận mới, cách làm mới mà ở đó nhân dân phải đặt đúng vị trí trung tâm và là nhân tố quyết định chiến thắng đại dịch Covid-19.

Quan tâm phát triển hạ tầng giao thông vùng trung du và miền núi phía Bắc

ĐBQH Đoàn Thị Hảo (Thái Nguyên) nhấn mạnh, vùng trung du và miền núi Bắc bộ là một trong 6 vùng kinh tế xã hội của cả nước được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, đây vẫn là một trong những vùng trũng của sự phát triển kinh tế xã hội. Đời sống Nhân dân còn rất nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo của vùng là 12,8%, cao nhất cả nước, trong đó hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm tỷ trọng rất cao: Các tỉnh miền núi Tây Bắc là 97,85%; các tỉnh miền núi Đông Bắc 81,96%. Các xã còn khó khăn và đặc biệt khó khăn tập trung chủ yếu ở khu vực miền núi phía Bắc, tỷ lệ xã còn khó khăn là 53,8 %, xã đặc biệt khó khăn là 64,41 %.Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới chỉ đạt 38,18%, thấp nhất trong cả nước.

Vùng trung du và miền núi phía Bắc là khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của đất nước, là vùng phên giậu của Tổ quốc, là an toàn khu, cái nôi của cách mạng Việt Nam. Trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2022, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm một số nội dung:

Thứ nhất, đề nghị quan tâm đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng trung du và miền núi phía Bắc, tăng mức hỗ trợ của ngân sách nhà nước cho khu vực này, đa dạng hóa nguồn vốn huy động, kể cả vốn vay nước ngoài. Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia đảm bảo hiệu quả.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, cần lựa chọn những dự án cấp bách để tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm như dự án giải quyết tình trạng thiếu đất, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, dự án phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Thứ hai quan tâm đầu tư phát triển hạ tầng giao thông vùng trung du và miền núi phía Bắc, trong đó ưu tiên hàng đầu các công trình có tính lan tỏa, kết nối mạng giao thông khu vực với các trung tâm kinh tế lớn, các vùng kinh tế trọng điểm phải coi đây là một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của cả vùng, trong đó ưu tiên cải tạo, nâng cấp và hoàn thiện tuyến cao tốc quốc lộ 3 kết nối thành phố Hà Nội, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng; Tuyến quốc lộ 1B kết nối tỉnh Lạng Sơn tỉnh Thái Nguyên.

Mục tiêu tăng trưởng 3-3,5% có thể khó đạt được

Góp ý về mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp mà Chính phủ đưa ra trong báo cáo, ĐBQH Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho rằng, kỳ vọng kinh tế tăng trưởng 3-3,5% trong năm nay khó có thể đạt được. Để đạt mục tiêu này, GDP phải tăng 8,6% trong ba tháng cuối năm. Năm ngoái, khi cường độ diễn biến Covid-19 không mạnh như hiện nay, chúng ta cũng chỉ đạt tăng trưởng 2,91%. Với bối cảnh năm nay, đại biểu cho rằng khó có thể đạt tăng trưởng 3-3,5%

Các mục tiêu trong kế hoạch 5 năm, theo đại biểu đã bám sát tình hình thực tế nhưng riêng chỉ tiêu tăng trưởng GDP, kỳ vọng tăng bình quân 6,5% vẫn nên được đánh giá cẩn trọng. Nền kinh tế từ nay đến giữa năm sau ở giai đoạn phục hồi, sau đó mới tính tới câu chuyện tăng trưởng.

Đại biểu đề nghị Chính phủ có 5 giải pháp trọng tâm hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế. 

Thứ nhất, sắp xếp trật tự ưu tiên theo hướng ưu tiên và củng cố, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trong đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cao trong quản lý và lãnh đạo.

Thứ hai, tập trung rà soát và sửa đổi thể chế.

Thứ ba, đẩy nhanh việc ứng dụng khoa học công nghệ, bảo quản vào sản xuất và lưu thông, đặc biệt là ứng dụng công nghệ mới vào quá trình quản lý để cắt giảm bộ máy và nhân lực, dành nguồn lực cho đầu tư phát triển. Chúng ta ứng phó với đại dịch bằng công nghệ nhưng app ứng dụng còn khác nhau, đây là yếu điểm cần khắc phục.

Thứ tư, cơ cấu lại nguồn vốn, đặc biệt là vốn đầu tư công, chúng ta đã nhiều lần xác định cơ cấu lại vốn đầu tư công theo hướng tập trung vào những công trình trọng điểm và công trình đã dang dở để hoàn thành, tập trung không có giữ nghiêm kỷ luật đầu tư công. 

Thứ năm, đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm cụ thể hóa Kết luận 14-KL/TW ngày 22.9.2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung và Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Đặc biệt làKết luận 14-KL/TW  về bảo vệ cán bộ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, có như vậy mới phát huy được cái tính năng động, sáng tạo của cán bộ.

Bảo đảm quyền lợi của phụ nữ trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19

"Năm 2021, nước ta đối mặt với đợt bùng phát thứ 4 của đại dịch Covid-19 với những biến thể mới, tốc độ lây lan nhanh, xâm nhập vào các trung tâm kinh tế đô thị lớn. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã kịp thời có những quyết sách quan trọng, những chỉ đạo quyết liệt, đặt mục tiêu bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân trên hết. Cho đến nay chúng ta đã đạt được những kết quả nhất định trong công tác phòng, chống dịch. Tuy nhiên, hậu quả mà dịch bệnh để lại rất lớn, tác động đến nhiều ngành nghề và nhiều nhóm đối tượng trong xã hội."- ĐBQH Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) mở đầu phát biểu của mình.

Đại biểu Mai cho rằng, đầu tiên là những tác động đến thị trường lao động. Tính riêng trong quý III.2021 cả nước có hơn 28, 2 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, giảm giờ làm và giảm thu nhập. So với quý trước, số lao động chịu tác động xấu của dịch Covid-19 tăng thêm 15,4 triệu người. Cũng trong quý này, theo báo cáo của Chính phủ, tỷ lệ thất nghiệp là 3,72 %, tỷ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao động là 4,39 %, cao nhất từ quý I.2020 đến nay.

Thứ hai là về bảo đảm quyền lợi của phụ nữ trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Theo báo cáo về khoảng cách giới toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2021, ước tính đại dịch Covid-19 đã làm chậm tiến trình thu hẹp khoảng cách giới thêm nhiều thập kỷ. Tại Việt Nam, phụ nữ chịu nhiều chụp ảnh hưởng do đại dịch như suy giảm thu nhập bị hạn chế trong việc tiếp cận các nguồn tài chính hay dịch vụ xã hội, gặp phải các vấn đề về sức khỏe, thể chất lẫn tinh thần. Việc thực hiện mục tiêu bình đẳng giới của Việt Nam cũng trở nên khó khăn hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực lao động việc làm trong quý III.2021, tỷ lệ thanh niên không có việc làm và không tham gia học tập, lao động ở nữ thanh niên cao hơn so với nam thanh niên. Bên cạnh đó, theo một số nghiên cứu, áp lực về kinh tế và tinh thần trong đại dịch Covid-19 cũng dẫn đến xung đột quan hệ giới và làm gia tăng bạo lực gia đình.

Để duy trì và phát huy những thành quả đã đạt được về bình đẳng giới của Việt Nam, tôi đề nghị cần quan tâm tới các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Cụ thể, tăng cường đào tạo nâng cao năng lực về kinh doanh, hỗ trợ cơ hội việc làm cho phụ nữ, đặc biệt tại các tỉnh, thành phố đang bị ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid-19. Hai là thúc đẩy quá trình chuyển đổi phụ nữ từ khu vực kinh tế phi chính thức sang khu vực lao động chính thức, hỗ trợ nhóm phụ nữ có sinh kế bấp bênh, phụ nữ lao động trong khu vực chính thức để họ có thể tiếp cận những việc làm thay thế, có nguồn tài chính ổn định, giúp bảo đảm cuộc sống. Ba là tăng cường khả năng tiếp cận tài chính cho phụ nữ, giúp họ phục hồi hoạt động kinh doanh, cải thiện sinh kế, vay vốn thoát nghèo vượt qua giai đoạn khó khăn. Thứ tư, hỗ trợ đào tạo cho phụ nữ để kịp thời thích ứng với xu hướng số hóa, tận dụng được nền tảng số để tiếp cận cơ hội mới, cơ hội việc làm mới.

Sự đứt gãy của các chuỗi cung ứng lao động đặt ra một cách tiếp cận mới

ĐBQH Vũ Tiến Lộc (Hà Nội) đề nghị Quốc hội ghi nhận, tri ân đến các tầng lớp Nhân dân vào quyết định viết hoa hai chữ "Đồng bào" như Quốc hội ta đã từng viết hai chữ Nhân dân trong Hiến pháp năm 2013 để tôn vinh ý chí quật cường, tinh thần yêu nước, ý thức giống nòi, tình tương thân, tương ái của các tầng lớp Nhân dân mỗi khi đất nước ta lâm vào cảnh hoạn nạn, khó khăn. 

Thứ hai, chúng ta thấy rằng sự đứt gẫy của các chuỗi cung ứng và dòng người lao động hồi hương từ dịch bệnh đã cho thấy một cách tiếp cận mới trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nước nhà. Chúng ta không phủ nhận vai trò của các siêu đô thị như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các đại công trường miền Đông Nam bộ trong việc thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong những năm qua. Nhưng nếu các siêu đô thị và các đại công trường vẫn ôm vào trong lòng mình các ngành công nghiệp mà chủ yếu là gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp, sử dụng lực lượng lao động thủ công khổng lồ như hiện nay thì một mặt sẽ tiếp tục gây quá tải cho các trung tâm này. Mặt khác, lại chèn lấn, thu hút đầu tư phát triển của các địa phương khác đang nghèo hơn và chủ yếu mưu sinh bằng nông nghiệp. Mô hình này cũng không đảm bảo sự phát triển bền vững, bao trùm và khó khả năng chống chịu trước những biến cố sẽ xảy ra trong tương lai. Vì vậy, cần phải xây dựng thêm nhiều trung tâm và các chuỗi đô thị tại các vùng kinh tế khác nhau để tạo thêm những cực tăng trưởng mới của nền kinh tế để có thể chia lửa cho Thủ đô Hà Nội, cho TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông Nam bộ. Từ đó, có thể lan tỏa sự phát triển đến các vùng nông thôn và các tỉnh, thành phố khác để chúng ta có thể phát triển một nền kinh tế cân bằng, an toàn, hiệu quả; con cháu chúng ta không phải ly hương mà có thể ly nông để có việc làm và ở trên quê hương mình, làm giàu trên quê hương mình mà không phải cuốn về các trung tâm đô thị chật chội.

Thứ ba, để thúc đẩy quá trình tái khởi động và phục hồi nền kinh tế trong hai năm tới, bên cạnh các chính sách về tài khóa, tiền tệ, về an sinh xã hội, chúng ta phải áp dụng một giải pháp phi tài chính hay nói khác đi là các cơ chế về các thủ tục đặc thù để thúc đẩy cho sản xuất kinh doanh, đầu tư toàn xã hội với nội hàm cụ thể có thể là rút gọn các thủ tục quản trị rủi ro, chuyển sang hậu kiểm, hạn chế thanh, kiểm tra, thực hiện chủ yếu trên nền tảng trực tuyến và không ban hành thêm bất cứ một chính sách nào có thể làm phát sinh các thủ tục và chi phí cho người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay.

Thứ tư, về việc phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ thì khác với các nước trên thế giới. Ở nước ta, nguồn vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp chủ yếu dựa vào nguồn vốn tín dụng của các ngân hàng, cho nên hàm chứa nhiều rủi ro và báo cáo của Chính phủ cũng cảnh báo tình trạng áp lực lạm phát và nợ xấu đang gia tăng. Do vậy dư địa chính sách tiền tệ là không còn nhiều. Cho nên biện pháp tiếp máu cho nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay chỉ có thể là sự cộng hưởng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, trong đó chính sách tài khóa phải đóng vai trò chủ đạo. Đại biểu hoan nghênh chủ trương về việc hình thành quỹ hỗ trợ 2- 3% lãi suất cũng như là việc tăng gấp 10 lần quỹ hỗ trợ lãi suất theo đề xuất của Bộ Tài chính.

Đối với gói đầu tư công, đại biểu lo ngại, mặc dù nhu cầu đầu tư cho cơ sở hạ tầng là rất lớn và rất cấp thiết, nhưng việc phân bố dàn trải cũng như quyết tâm đẩy nhanh giải ngân bằng mọi giá có thể dẫn tới hệ lụy là dòng vốn đầu tư sẽ chảy vào những dự án kém hiệu quả. Đại biểu đề nghị gói này cần tập trung vào các dự án trọng điểm quốc gia và Quốc hội giám sát chặt chẽ. Phần còn lại đề nghị dành cho bổ sung vào quỹ hỗ trợ lãi suất để hỗ trợ cho nền kinh tế và đề nghị thúc đẩy hình thức đối tác công tư nhà nước.

"Một gói hỗ trợ nào có thể bù đắp nổi những thiệt hại to lớn sinh mạng về vật chất, tinh thần của người dân và doanh nghiệp đã phải gánh chịu trong những tháng ngày qua. Mặc dù việc thực hiện các gói hỗ trợ tài chính hiện nay rất cấp bách nhưng tôi vẫn tha thiết đề nghị chúng ta không thể một chút lơ là. Nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta vẫn cứ phải tiếp tục đẩy mạnh các cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia để phát huy được sức mạnh toàn dân để nền kinh tế nước ta không lỡ nhịp với thiên hạ. Chính niềm tin vào những cải cách thể chế mạnh mẽ và thực chất chứ không phải là các gói hỗ trợ về tiền bạc sẽ định hình tương lai của nền kinh tế Việt Nam."- Đại  biểu Vũ Tiến Lộc nói.

Tập trung giải quyết 3 nút thắt quan trọng

Đặt câu hỏi giải pháp nào giúp doanh nghiệp vực dậy và trở thành động lực cho phát triển kinh tế, ĐBQH Nguyễn Như So (Bắc Ninh) đề nghị phải tập trung giải quyết 3 nút thắt quan trọng. Thứ nhất là cần khẩn trương, quyết liệt giải ngân gói hỗ trợ cho doanh nghiệp đã ban hành trong thời gian qua. Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng, nhiều chính sách chưa bao quát hết các nhóm đối tượng. Việc tiếp cận gói chính sách hỗ trợ còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hưởng thụ còn hạn chế, nhiều doanh nghiệp sản lượng giảm nhưng doanh thu vẫn cao hơn so với những năm trước. Lợi nhuận âm do giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu vận chuyển, chi phí tăng phi mã, gánh nặng chi phí vừa sản xuất, vừa chống dịch lại không thuộc nhóm đối tượng hỗ trợ.

Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phải đóng cửa do dịch bệnh như khách sạn, nhà hàng thì việc miễn, giảm thu nhập doanh nghiệp trong khu vực này thực sự là không có ý nghĩa. Do vậy, vấn đề đặt ra quan điểm của các nhà làm chính sách phải thực sự muốn hỗ trợ, khuyến khích và mong muốn cho đi, từ đó có cách tiếp cận, cởi mở và thân thiện, nhân văn hơn. Cần tối giản và rút gọn các thủ tục rườm rà, thiện chí và linh động xét duyệt cho đối tượng, tạo điều kiện thuận lợi doanh nghiệp tiếp cận được nguồn hỗ trợ quý giá này.

Thứ hai, nhanh chóng ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo. Trên thế giới, để vượt qua đại dịch, hầu hết các quốc gia đều phải can thiệp mạnh vào nền kinh tế bằng các gói hỗ trợ. Dịch bệnh còn diễn biến khó lường, doanh nghiệp cần những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn. Chính phủ đặt ra mục tiêu nợ công năm 2022 là khoảng 40 đến 45% so với GDP và khả thi so với ước thực hiện năm 2021 là 43,7%. Việc kiểm soát lạm phát ở mức 4%, mức này là an toàn so với trần nợ công 60% GDP.

Do vậy, chúng ta còn nhiều dư địa để tiếp tục nghiên cứu, tung ra gói kích thích đủ lớn, có hiệu ứng lan tỏa sâu rộng để phục hồi kinh tế mà vẫn đảm bảo kiểm soát được chỉ tiêu vi mô. Các gói hỗ trợ cần lựa chọn đúng, trúng các đối tượng ngành nghề hay là xác định để nâng cao năng lực cạnh tranh, tự chủ cho doanh nghiệp, trung tâm trong chiến dịch tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2021-2025. Theo đó phải lấy tiêu chí nâng cao năng suất lao động làm then chốt quyết định đến nội lực của doanh nghiệp. Đẩy mạnh hơn nữa việc cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, xóa bỏ rào cản định kiến, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế tư nhân. Tinh gọn bộ máy hành chính là nhiệm vụ then chốt giúp các doanh nghiệp rút gọn các khâu trung gian, tiết kiệm chi phí nguồn lực. Tuy nhiên, tinh gọn bộ máy không nên máy móc cơ học và nóng vội. 

Ba là phát triển, mở rộng thị trường, đây là nhiệm vụ sống còn và phát triển kinh tế. Hiện nay chúng ta lại phụ thuộc quá nhiều vào thị trường nước ngoài, điều này làm cho nền kinh tế Việt Nam dễ bị tổn thương. Do đó cần phải có chính sách đột phá nhằm ổn định phát triển thị trường nội địa, đa dạng hóa thị trường quốc tế, mở rộng môi trường xuất khẩu mới có tiềm năng tăng cường xúc tiến đầu tư thương mại trực tuyến gắn với chuyển đổi số. Xây dựng Trung tâm quảng bá thương hiệu hàng hóa Việt Nam.

Bảo đảm nguồn lực và pháp lý để Chính phủ phòng, chống dịch

Nhìn lại chặng đường 2 năm chống dịch và những quyết sách của Quốc hội trong phòng, chống, ĐBQH Nguyễn Thị Thuỷ (Bắc Kạn) có một số ý kiến:

Thứ nhất, tạo mọi điều kiện để Chính phủ vững tâm trong chống dịch, lường trước những khó khăn của dịch bệnh. Quốc hội đã cho phép Chính phủ được triển khai những biện pháp khác với luật và trong thời gian Quốc hội không họp, nếu cần phải ban hành các quy định khác với luật thì sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định trước khi thực hiện. Thực tế hai tháng qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thực hiện đầy đủ trách nhiệm do Quốc hội ủy quyền, đã xem xét thấu đáo và khẩn trương các đề xuất của Chính phủ. Từ đó bảo đảm các điều kiện về nguồn lực và pháp lý để Chính phủ phòng, chống dịch.

Thứ hai, về an sinh xã hội. Trên cơ sở đề xuất của Chính phủ ngày 24.9 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận kỹ lưỡng và ban hành Nghị quyết 03/2021/UBTVQH15, lần đầu tiên quyết định gói hỗ trợ bằng tiền cho người lao động từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp với số tiền lên đến 30.000 tỷ, hỗ trợ khoảng 13 triệu lao động và yêu cầu phải hoàn thành xong trong 3 tháng. Cùng với đó, người sử dụng lao động được giảm mức đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp xuống còn 0% và ước tính có khoảng 390.000 doanh nghiệp sẽ được hưởng chính sách này. Một chính sách chưa từng có tiền lệ và rất nhân văn. Tại nhiều địa phương, các đoàn đại biểu Quốc hội đã chủ động triển khai những biện pháp thiết thực để hỗ trợ người dân và các cháu nhỏ mồ côi vì dịch bệnh. Từng đại biểu Quốc hội mang theo nhiều hiến kế với mong mỏi tháo gỡ những khó khăn hiện nay. 

Thứ ba, về tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh. Mới đây nhất, ngày 19.10, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ và lắng nghe ý kiến của các ngành, các cấp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 406/NQ-UBTVQH15 về chính sách miễn thuế, giảm thuế. Theo các chuyên gia kinh tế thì chính sách này được ví như "bình oxy" kịp thời tiếp sức cho doanh nghiệp, người dân đang đuối sức vì dịch bệnh. Tính thiết thực của Nghị quyết ở chỗ rõ ràng về tiêu chí, đối tượng để vừa không mất thời gian trong triển khai, vừa thuận lợi cho công tác giám sát sau này. Trong bối cảnh ngân sách đang phải thắt lưng buộc bụng như hiện nay thì chính sách này thực sự là một sự chia sẻ rất lớn của Đảng, Nhà nước đối với cộng đồng doanh nghiệp.

Thứ tư, về tháo gỡ khó khăn cho lĩnh vực tư pháp. Dịch bệnh không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội mà đã ảnh hưởng trực tiếp đến lĩnh vực tư pháp. Nhiều biện pháp điều tra và nhiều phiên tòa đã không thể tiến hành theo kế hoạch. Tại kỳ họp này, Quốc hội đã cho phép chỉnh dự án Luật tố tụng hình sự và dự thảo nghị quyết về phiên tòa trực tuyến theo thủ tục rút gọn để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho công tác tư pháp và đã đạt được sự đồng thuận cao của các đại biểu Quốc hội.

Tuy nhiên, những khó khăn trước mắt là còn rất lớn, đại biểu có hai kiến nghị. Một là, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục có những giải pháp, chính sách đặc biệt đặc thù để hỗ trợ người lao động và hỗ trợ doanh nghiệp đang bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh hiện nay. Hai là, kiến nghị Chính phủ tăng cường công tác kiểm tra việc triển khai các giải pháp, các gói hỗ trợ để bảo đảm đúng đối tượng, đúng tiến độ. Bởi, nếu triển khai chậm thì sẽ có nhiều doanh nghiệp phải rời khỏi thị trường và ứng với đó là nhiều việc làm sẽ bị mất đi.

Tổ chức thực hiện nghiêm túc, sáng tạo, hiệu quả

Để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội những tháng cuối năm 2021 và trong năm 2022, ĐBQH Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) cho rằng, những chủ trương, biện pháp Chính phủ đã đề ra khá toàn diện, phù hợp. Vấn đề còn lại là phải tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc, sáng tạo và hiệu quả. Từ trước tới nay, tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu nhất, vì vậy phải nghiêm túc rút kinh nghiệm, nỗ lực khắc phục yếu kém đó. Đồng thời các cơ quan quản lý nhà nước tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa, thực hiện có hiệu quả hơn nữa việc cụ thể hóa, cá thể hóa trách nhiệm, nhất là người đứng đầu. Khâu kiểm tra, giám sát, đôn đốc phải sát, kịp thời, thực chất, không gây trở ngại cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt chú ý hình thức trực tuyến áp dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, giám sát, quản lý nhà nước. Công tác thông tin, truyền thông phải trung thực, khách quan, kịp thời động viên gương người tốt, việc tốt và công khai những mặt, tổ chức, cá nhân còn hạn chế để tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ, khâu tổ chức thực hiện các chủ trương, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thực tế cho thấy việc mở cửa trở lại nền kinh tế là hết sức cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, tốc độ, phạm vi và tính bền vững của việc mở cửa trở lại nền kinh tế - xã hội phải luôn đi cùng với việc tăng nhanh hơn nữa việc đáp ứng các công cụ phòng, chống dịch. Đó là ý thức chấp hành nghiêm túc quy định 5K, độ bao phủ của vaccine, mức độ dồi dào của công cụ và thuốc chữa bệnh Covid-19; sự hiểu biết về phòng, chống dịch, khả năng tự xét nghiệm, tự chữa bệnh của người dân theo hướng dẫn của ngành y tế, năng lực và trách nhiệm của y tế tuyến đầu và y tế cơ sở... Việc đáp ứng những yêu cầu đó đòi hỏi Chính phủ tiếp tục nỗ lực và có những biện pháp thích hợp để nâng cao ý thức người dân và khả năng phòng, chống bệnh. Đồng thời, tiếp tục thực hiện các biện pháp ngoại giao vaccine và thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước bảo đảm chủ động phòng, chống dịch.

Ổn định kinh tế vĩ mô là điều kiện quan trọng hàng đầu để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế. Việc kết hợp một cách chặt chẽ, khoa học giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ sẽ vừa đảm bảo nguồn cung tiền cho phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo đảm chỉ số lạm phát giới hạn ở mức độ cho phép, tránh gây xáo trộn nền kinh tế. Đây được coi là chìa khóa thành công có tính nền tảng. Ngoài ra, cần tháo gỡ mọi vướng mắc trong giải ngân đầu tư công - lĩnh vực còn nhiều dư địa và nhiều tiềm năng nhưng cũng đang đứng trước nhiều vướng mắc, khó khăn, nhất là trong phòng giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, cần khuyến khích và có chính sách hợp lý để tăng thu hút đầu tư tư nhân, thu hút đầu tư nước ngoài...

Bình thường mới - Cần an toàn, thuận lợi cho từng cá nhân, từng loại hình kinh doanh, trong từng cấp độ dịch cụ thể

Trong bối cảnh "bình thường mới", ĐBQH Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) đề nghị cần phải quy định hết sức cụ thể các nội dung đã nêu trong Nghi quyết 128/NQ-CP áp dụng an toàn thuận lợi cho từng cá nhân, từng loại hình kinh doanh, trong từng cấp độ dịch cụ thể. Các doanh nghiệp hay hộ kinh doanh có điều kiện tài chính cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực khác nhau nếu quyết định điều kiện để mỗi cơ sở được hoạt động trong vùng xanh, vùng vàng, vùng cam, vùng đỏ, thì các dịch vụ luôn được duy trì vì sẽ luôn có doanh nghiệp, hộ kinh doanh đáp ứng theo từng mức độ, hoạt động sản xuất cung cấp dịch vụ ở trạng thái bình thường mới. Theo đại biểu, việc doanh nghiệp tăng giảm năng suất tuỳ thời điểm dễ dàng thực hiện hơn nhiều so với việc ngừng hoạt động tất cả rồi mở lại, vì chuỗi cung ứng có tính dây chuyền, liên quan đến nhiều lĩnh vực đã đứt gãy thì nối lại rất khó, tốn kém nhiều thời gian và chi phí.

Đại biểu nhấn mạnh, bình thướng mới là người dân và doanh nghiệp sinh hoạt, học tập lao động bình thường ở các cấp độ dịch theo các tiêu chí đã quy định cụ thể đối với từng loại hình kinh doanh dịch vụ ở từng cấp độ. Nhà nước chỉ can thiệp đột xuất khi số ca nhiễm được thống kê một cách khoa học. Các quy định 5K hiện nay đang được áp dụng chung cho từng cá nhân không phân biệt nhóm. Đại biểu cho rằng, phân chia nhóm trong sinh hoạt cộng đồng sẽ giúp chống dịch hiệu quả hơn, như nhóm gia đình, nhóm học sinh, nhóm du lịch, nhóm cùng cơ quan…

Các hoạt động xã hội được duy trì ổn định thì hiệu quả kinh tế sẽ phát triển ổn định. Đối với công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân doanh nghiệp qua hình ảnh rất hiệu qủa vì ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ. "Phần lớn người nhiễm Covid-19 là người chưa tiếp cận được văn bản hướng dẫn chống dịch. Vì vậy, thời gian tới, các văn bản phòng chống dịch cần kèm thêm một bản tuyên truyền kèm theo hình ảnh, infographic để nâng cao hiệu quả tuyền truyền đến toàn dân" - đại biểu Cảnh đề nghị.

Hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác quản lý, điều hành hệ thống bệnh viện công

ĐBQH Nguyễn Công Long (Đồng Nai) cho rằng, trong suốt hai năm qua, chúng ta đã trải qua thử thách khốc liệt chưa từng có. Hàng vạn bác sĩ, nhân viên y tế không quản hy sinh gian khổ đã và đang ngày đêm xông pha nơi tuyến đầu chống dịch, điều trị, chăm sóc cho đồng bào, đồng chí. Những hy sinh, cống hiến đó Nhân dân mãi khắc ghi.

Nhưng cũng rất đáng tiếc trong thời gian qua đã có không ít cán bộ quản lý ngành y tế các cấp vi phạm pháp luật bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Thật không có gì đau xót hơn khi mà pháp luật phải xử lý những người được coi là đội ngũ tinh hoa của đất nước. Trong một xã hội mà nhiều người được coi là chuẩn mực, được xã hội nể trọng với những danh xưng cao quý là những người thầy mà vi phạm pháp luật thì rõ ràng đó là một hiện tượng rất đáng lo ngại, xét ở mọi góc độ cả về pháp luật, đạo đức xã hội hay quản trị nhà nước. Hơn nữa, Điều 6 của Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm phát hiện nguyên nhân và điều kiện phạm tội, yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và phòng ngừa.

Vậy, qua các vụ án mà người bị truy cứu trách nhiệm đang là cán bộ y tế chúng ta cần rút ra điều gì, ngoài những yếu tố chủ quan của từng cá nhân vi phạm thì có những nguyên nhân, điều kiện nào khác? Đại biểu rất tán thành ý kiến của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, TP Hồ Chí Minh, đã đến lúc chúng ta cần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế hiện nay để đề ra các giải pháp.

Điểm chung qua các vụ án vừa qua, chúng ta có thể thấy số cán bộ y tế là quản lý các bệnh viện bị truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ về các tội phạm về chức vụ mà hẳn các tội về kinh tế như vi phạm quy định đấu thầu, vi phạm quy định về kế toán. "Vậy thì những vi phạm của một số bác sĩ trong quản lý, điều hành các đơn vị công lập có nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống pháp luật quản lý, điều hành y tế hay không?"

Nghề y là nghề đặc biệt, bác sĩ là những người được đào tạo chuyên sâu kiến thức y khoa học, năng lực chuyên môn về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Một bác sĩ được cất nhắc làm lãnh đạo, quản lý một bệnh viện thì hội tụ nhiều yếu tố phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, uy tín cá nhân và đặc biệt là năng lực chuyên môn.

Với chức trách, nhiệm vụ quản lý, điều hành một bệnh viện công, ngoài vấn đề chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong chẩn đoán, tổ chức điều trị và phòng bệnh, giám đốc bệnh viện phải chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động khác về hành chính, nội vụ, cơ sở vật chất. Nói một cách khác, Giám đốc bệnh viện công lập không chỉ bảo đảm sinh mạng cho từng bệnh nhân, không chỉ trực tiếp cầm dao mổ cho những ca phẫu thuật phức tạp nhất, mà họ còn phải chịu trách nhiệm từ những chuyện gửi xe, xử lý rác, mua sắm sinh phẩm, vật tư y tế chịu trách nhiệm toàn bộ việc đấu thầu thiết bị y tế... Với những yêu cầu đặt ra, đó quả thực là chỉ có những bác sĩ phải có những kỹ năng đặc biệt, có trình độ đặc biệt thì đáp ứng được toàn mỹ nhiệm vụ đặt ra cho họ.

Tham khảo ý kiến các chuyên gia cũng như nghiên cứu mô hình y tế một số nước cho thấy, trong một cơ sở y tế, các bác sĩ giữ cương vị quản lý trong phạm vi chuyên môn của mình, họ có quyền đưa ra yêu cầu trang thiết bị, vật tư y tế khẩn thiết cho việc đã hoàn thành nhiệm vụ chữa bệnh, phòng bệnh, còn nhiệm vụ cung ứng, mua sắm, đấu thầu do bộ phận chuyên môn khác đảm nhiệm. Phải chăng cơ chế quản lý chưa phù hợp, thiếu sự phân định trách nhiệm, tổ chức thực hiện nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau, đòi hỏi chuyên môn khác nhau như là một trong những nguyên nhân dẫn đến sai phạm của các cán bộ quản lý bệnh viện công trong thời gian qua?

Bởi vậy, theo đại biểu Long, cùng với việc xử lý nghiêm các sai phạm, chúng ta cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế, nhất là điều hành hệ thống bệnh viện công. Điều này không chỉ nâng cao năng lực ngành y tế, bảo đảm điều trị, chăm sóc sức khỏe của Nhân dân ngày càng tốt hơn, đồng thời ngăn ngừa hiệu quả những hành vi vi phạm tiêu cực trong ngành y tế và cũng là để chúng ta không thấy cái cảnh là bác sĩ sẽ vướng vào vòng lao lý về công việc mà đáng lẽ bác sĩ họ không phải làm, không được làm!

Cắt giảm những dự án đầu tư công chưa thực sự cần thiết

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Minh Trang (Vĩnh Long), Báo cáo của Chính phủ, đến quý III. 2021, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động tăng cao nhất kể từ quý I.2020, trong đó tỷ lệ thất nghiệp tăng 1,38%, tỷ lệ thiếu việc làm tăng 2,41%. Tình trạng đó càng khiến cho thu nhập, đời sống của người lao động, nhất là công nhân, lao động khu vực phi chính thức, hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng yếu thế khác bị ảnh hưởng nặng nề trong giai đoạn giãn cách. Đặc biệt hiện nay, tình trạng chuyển dịch lao động từ các tỉnh, thành phố lớn về nông thôn đang làm phát sinh nguy cơ mất cân đối về cung, cầu lao động. Các tỉnh phía Nam cũng đang đối diện với thực trạng dịch bệnh tái bùng phát ở mức độ cao hơn và những thách thức lớn khi cùng lúc phải xử lý, giải quyết những vấn đề về kinh tế, y tế, giáo dục, lao động, việc làm, tư liệu sản xuất cũng như về vấn đề an ninh, trật tự, an toàn xã hội và biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, sạt lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng.

Từ thực tế trên, đại biểu kiến nghị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 30 và các chính sách phòng, chống dịch Covid-19. Tiếp tục ưu tiên phân bổ ngân sách, bố trí nguồn lực cho thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực xã hội, nhất là chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, trợ giúp các nhóm yếu thế chịu ảnh hưởng bởi dịch.

Đề nghị Chính phủ trong thực hiện cơ cấu lại đầu tư công, cơ cấu lại nền kinh tế nghiên cứu rà soát, cắt giảm những dự án đầu tư công chưa thực sự cần thiết, cân đối ngân sách, ưu tiên phân bổ nguồn lực cho các địa phương để thực hiện các nhiệm vụ chi cho công tác phòng, chống dịch, chi cho các chương trình mục tiêu quốc gia, đầu tư phát triển mạnh mẽ y tế cơ sở và y tế dự phòng cũng như thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Chỉ đạo tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, cải cách thủ tục, quy trình để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời, nhất là các chính sách về tín dụng để phục hồi sản xuất.

Ngoài ra, cần tiếp tục hiện thực hóa chủ trương quy hoạch liên kết và thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế trọng điểm; tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ nhằm tăng cường nguồn lực thực hiện Nghị quyết phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. Trong đó, ưu tiên cho việc triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ gắn với các giải pháp hỗ trợ nông dân giải bài toán về giá cả, chất lượng đầu vào, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, chế biến, bảo quản, nâng cao giá trị các mặt hàng nông sản thực phẩm. Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, nhất là dự án nâng cấp, mở rộng các tuyến quốc lộ đang xuống cấp, các dự án đường bộ cao tốc tại đồng bằng sông Cửu Long và triển khai sớm các dự án thủy lợi, công trình cống đập, chống sạt lở bờ sông kết hợp với ngăn mặn, trữ ngọt giúp khu vực đồng bằng sông Cửu Long phát huy được những tiềm năng, lợi thế sẵn có, thực hiện thắng lợi mục tiêu kép cùng với các vùng, miền trong cả nước hoàn thành thắng lợi mục tiêu mà Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao trong giai đoạn tiếp theo...

Khẩn trương ban hành chiến lược phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2021-2030

Theo ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn), qua nghiên cứu Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 nhận thấy mức độ quan tâm các chính sách, vai trò và tác động của các chính sách đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn rất khiêm tốn, chỉ có 1 trên 130 nhiệm vụ có quy định trực tiếp liên quan đến đồng bào tại trang 38 của báo cáo về hỗ trợ phí, lệ phí. Trong khi đó, bốn giải pháp lớn để cơ cấu lại nền kinh tế với hơn 100 nhiệm vụ còn lại chưa thể hiện sự quan tâm này. Trong đó có nhiều giải pháp liên quan trực tiếp đến sinh kế đến sự phát triển cũng như cần vai trò tham gia của đồng bào như: giải pháp thứ hai phát triển các loại thị trường; giải pháp thứ tư về cơ cấu lại không gian kinh tế hay giải pháp thứ năm về phát huy yếu tố con người, giá trị văn hóa truyền thống lịch sử, ý chí tự lực, tự cường.

Với mong muốn đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tiếp tục được quan tâm nhiều hơn, được tham gia nhiều hơn để đồng bào không bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển và cơ cấu lại nền kinh tế ở nước ta như đã khẳng định trong cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là tạo mọi điều kiện để các dân tộc cùng phát triển. Đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét bổ sung nhóm chính sách, giải pháp riêng hoặc lồng ghép cụ thể hơn vào các chính sách chung, những đặc thù liên quan trực tiếp đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong kế hoạch phát triển kinh tế năm 2022 cũng như trong kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025. Xem xét bổ sung chỉ tiêu riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong một số chỉ tiêu chung của 16 chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội năm 2022 như: chỉ tiêu về giảm nghèo, chỉ tiêu về tỷ lệ lao động qua đào tạo, chỉ tiêu về tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế, chỉ tiêu về tỷ lệ bác sĩ - giường bệnh trên 1 vạn dân. Đồng thời có giải pháp cụ thể cho việc đạt được các chỉ tiêu được bổ sung này.

Về phát triển nguồn nhân lực, đại biểu đề nghị xem xét, bổ sung 3 nội dung như sau. Thứ nhất, khẩn trương ban hành Chiến lược phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên cơ sở đánh giá, tổng kết việc thực hiện Chiến lược phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2011 – 2020 nhằm thể chế hóa mục 5, phần 3 Nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27.9.2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Thứ hai, có kế hoạch cụ thể để đẩy mạnh hợp tác giáo dục, nhất là giáo dục đại học và sau đại học với các cơ sở đào tạo, cơ sở nghiên cứu khoa học có uy tín trên thế giới. Bên cạnh đó, cần xây dựng chiến lược thu hút nguồn lực của hơn 5,3 triệu người Việt Nam ở nước ngoài theo tinh thần Nghị quyết 36/NQ-TW, Chỉ thị 45–CT/TW và mới đây là Kết luận 12-KL/TW ngày 12.8.2021 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là thu hút các nhà khoa học tự nhiên, khoa học cơ bản, các chuyên gia về quản trị quốc gia. Để làm được như vậy, cần có môi trường làm việc đủ sức thu hút để các nhà khoa học tự tin trở về gắn bó và hết mình cống hiến cho quê hương, đất nước. Thứ ba, tăng cường đầu tư để phát triển mạnh đào tạo nghề và hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề cho chuyển đổi công việc thông qua chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 – 2030, kỹ năng chính là công cụ tốt nhất để bảo vệ người lao động khỏi cạnh tranh từ máy móc, để người lao động làm quen và làm chủ máy móc. Đồng thời cần nghiên cứu để tái cơ cấu lại lĩnh vực và địa bàn thu hút đầu tư, vừa để cơ động ly nông nhưng không phải ly hương, có việc làm bền vững.

Cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật là yêu cầu quan trọng

Nêu ý kiến về việc cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, ĐBQH Đồng Ngọc Ba (Bình Định) nhận định, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp về thể chế nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Các kết quả cụ thể về cắt giảm thủ tục, điều kiện kinh doanh, cải tiến phương thức kiểm tra chuyên ngành, đẩy mạnh Chính phủ điện tử, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo đã góp phần cải thiện đáng kể môi trường kinh doanh của nước ta. Tuy nhiên, từ các báo cáo của Chính phủ cũng như khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam thời gian qua cho thấy, chất lượng thực thi chính sách pháp luật vẫn là điểm nghẽn. Chi phí không chính thức trong tuân thủ pháp luật vẫn là vấn đề nghiêm trọng, tạo gánh nặng không nhỏ cho doanh nghiệp. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải trả chi phí không chính thức năm 2020 theo khảo sát vẫn gần 45%. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật một trong các chỉ số thuộc trụ cột thể chế, mặc dù đã được đánh giá đối với Việt Nam là có kết quả đáng mừng, tăng 17 bậc trong lần công bố gần nhất vào năm 2019, năm 2020 đến nay tạm dừng công bố do đại dịch. Tuy nhiên, thứ hạng của chúng ta vẫn là mức thấp, xếp vị trí 67 trên tổng số 141 quốc gia. 

Các báo cáo của Bộ Tư pháp về kết quả thực hiện nhiệm vụ cải thiện chỉ số tuân thủ pháp luật, chỉ số về chi phí tuân thủ pháp luật năm 2020 cũng như 6 tháng đầu năm 2021 đã chỉ ra nhiều hạn chế, vướng mắc cả về nhận thức và tổ chức thực hiện nhiệm vụ này. Từ thực tế đó, trong thời gian tới cùng với việc thực hiện tổng thể các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm:

Thứ nhất, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương nhận thức đúng, đầy đủ trách nhiệm tổ chức thực hiện công tác cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, xác định việc cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật là yêu cầu quan trọng ngay từ khâu soạn thảo và nhất là trong tổ chức thi hành pháp luật.

Thứ hai, việc đặt ra các điều kiện kinh doanh chính là hạn chế quyền tự do kinh doanh, đồng thời tăng chi phí tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp vì vậy, phải hết sức thận trọng, chặt chẽ. Cần thường xuyên rà soát, đánh giá hiệu quả của các điều kiện kinh doanh để có giải pháp sửa đổi kịp thời. Khi quy định về các điều kiện kinh doanh mới, Chính phủ cần chỉ đạo thực hiện nghiêm quy định về việc khi đặt ra các điều kiện kinh doanh đó phải xuất phát từ lý do quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, đạo đức và sức khỏe cộng đồng. Cần có hướng dẫn cụ thể để phân biệt giữa quy chuẩn kỹ thuật với điều kiện kinh doanh, tránh việc nhầm lẫn dẫn đến việc một số Bộ, ngành, địa phương ban hành trái thẩm quyền các điều kiện kinh doanh dưới dạng quy chuẩn kỹ thuật.

Thứ ba, cần tập trung cải cách thủ tục trong các lĩnh vực còn nhiều phiền hà như đất đai, xây dựng, thuế, kho bạc, bảo hiểm xã hội, quản lý thị trường giao thông, môi trường lao động. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy nhanh việc mở rộng cung cấp dịch vụ công trực tuyến hoàn toàn trên môi trường mạng cấp độ bốn. Tiếp tục đổi mới phương thức kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa, nhất là hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, giảm thiểu thanh tra, kiểm tra cả về số cuộc, số lần và thời gian thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp không thanh tra, kiểm tra trùng lặp.

Thứ tư, hiện nay các cơ sở dữ liệu của nhà nước về văn bản quy phạm pháp luật gồm cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, công báo điện tử và văn bản điện tử với văn bản quy phạm pháp luật và Bộ pháp điển điện tử thì đang được xây dựng, quản lý theo tôi là có sự phân tán, dàn trải nguồn lực dẫn đến hiệu quả sử dụng, chưa đáp ứng tốt yêu cầu tra cứu, khai thác của người dân, doanh nghiệp. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng của các cơ sở dữ liệu này. Theo tôi nên tập trung nguồn lực để xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia thống nhất về văn bản quy phạm pháp luật.

Cuối cùng, việc tổ chức thực hiện các hoạt động cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật hiện nay, những điểm chia cắt bất hợp lý với các hoạt động để kiểm soát thủ tục hành chính, kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật cả về chuyên môn, nghiệp vụ cũng như phân tán nguồn lực và đầu mối quản lý. Vì vậy, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu có giải pháp gắn kết đồng bộ, hiệu quả các hoạt động này, bảo đảm tập trung nguồn lực hợp lý nhất cho việc thực hiện hiệu quả nhiệm vụ, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho phòng, chống dịch

Nhìn lại hệ thống các văn bản liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19, ĐBQH Đỗ Đức Hiển (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, bên cạnh những kết quả đã đạt được, thực tế các biện pháp phòng, chống dịch chưa dự liệu đủ các biện pháp chính sách cần áp dụng. Thứ nhất, thẩm quyền, trách nhiệm của các cơ quan như Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, UBND các cấp cũng chưa đủ rõ để ban hành các biện pháp mạnh, kịp thời. Trong khi đó Pháp lệnh về tình trạng khẩn cấp ban hành từ năm 2000 trước khi có Hiến pháp 2013, nhiều quy định không còn phù hợp với thực tiễn.

Thứ hai, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có nội dung chủ yếu để áp dụng trong điều kiện bình thường, trong trạng thái tĩnh mà chưa chú trọng đến tình trạng cấp bách do dịch bệnh. Trong điều kiện dịch bệnh, thiên tai, việc thay đổi các phương thức sinh hoạt, học tập, làm việc, sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước là đòi hỏi khách quan. Tuy nhiên, cơ sở pháp lý còn chưa đầy đủ. Bên cạnh đó, nhiều văn bản tuy đã có dự liệu về thời hạn, thời hiệu để áp dụng trong tình huống cấp bách hoặc bất khả kháng nhưng thực tiễn cho thấy còn có vướng mắc, nhất là trong điều kiện phải thực hiện giãn cách xã hội.

Thứ ba, mặc dù Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội cho phép Chính phủ được áp dụng các hình thức văn bản như nghị quyết, quyết định, chỉ thị, công điện, công văn để quy định tổ chức triển khai các biện pháp cấp bách phục vụ công tác phòng, chống dịch nhưng việc cho phép là có thời hạn. Mặt khác, một số biện pháp cấp bách được Quốc hội cho phép áp dụng có thể là các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp đòi hỏi phải được hướng dẫn kịp thời, thống nhất. Tuy nhiên, việc nghiên cứu, tham mưu ban hành văn bản của một số địa phương chưa được chuẩn bị kỹ lưỡng dẫn đến phải thay đổi khi vừa có hiệu lực.

Đại biểu cho rằng việc hoàn thiện một cách căn cơ các quy định của pháp luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác phòng, chống, thích ứng với dịch là rất cần thiết, trong đó cần tập trung một số nội dung sau. Một là, khẩn trương rà soát các biện pháp chống dịch đã thực hiện trong thời gian qua để trên cơ sở đó đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, trong đó cần chú trọng trao quyền mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch, UBND các cấp để quyết định kịp thời các biện pháp cần thiết, linh hoạt bao gồm cả các biện pháp về y tế, hành chính, an sinh xã hội và các hình thức ban hành văn bản. Các biện pháp này phải dựa trên mức độ nguy cơ, rủi ro của dịch bệnh. Trong trường hợp đặc biệt, hết sức cấp bách có thể khác với quy định của luật hoặc chưa được luật quyết định nhưng phải bảo đảm sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền và bảo đảm nguyên tắc thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Hai là, trên cơ sở Kết luận 19-KL/TW của Bộ Chính trị, Đảng đoàn Quốc hội đã phê duyệt Đề án 292-ĐA/ĐĐQH15 ngày 20.10.2021 về định hướng Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ Khóa XV với 137 nhiệm vụ lập pháp. Trong quá trình triển khai, các cơ quan cần chú trọng đến các quy định để áp dụng trong điều kiện cấp bách về dịch bệnh, thiên tai, các quy định nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc chuyển trạng thái từ tĩnh sang động, từ trực tiếp sang gián tiếp. Ba là, trong điều kiện thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu và các yếu tố an ninh phi truyền thống khác dự báo sẽ diễn biến khó lường để chủ động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục các tình huống này, trên cơ sở Hiến pháp năm 2013 cần nghiên cứu xây dựng một đạo luật về tình trạng khẩn cấp để thay thế pháp lệnh hiện hành. Luật này, ngoài quy định về tình trạng khẩn cấp cũng cần thể chế hóa bằng luật, các quy định để điều chỉnh về các biện pháp xử lý các tình huống cấp bách, đặc biệt nhưng chưa đến mức ban bố tình trạng khẩn cấp, các biện pháp hỗ trợ bảo vệ người dân, doanh nghiệp bị tác động, nhất là nhóm yếu thế dễ bị tổn thương.

Cử tri trông đợi Quốc hội ban hành một nghị quyết với những giải pháp khả thi để đạt được đồng thời ba mục tiêu lớn

"Các khu vực đô thị chúng ta đang thực hiện các phương thức thanh toán không sử dụng tiền mặt thì nhiều đồng bào khó khăn, vùng dân tộc miền núi đã lâu không thấy mặt đồng tiền."- ĐBQH Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) đưa ra so sánh. 

Theo đại biểu Xuân, làn sóng thứ tư của đại dịch Covid-19 giữa hai kỳ họp Quốc hội với mức độ tàn phá khủng khiếp mà hậu quả đã được các báo cáo của Chính phủ và thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội nêu rõ. Cử tri đang trông đợi Quốc hội ban hành một nghị quyết, trong đó có những giải pháp khả thi để đạt được đồng thời ba mục tiêu lớn là kinh tế phục hồi mạnh mẽ, bảo đảm an sinh xã hội tốt và tiếp tục phòng, chống dịch có hiệu quả.

Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm nhiều hơn nữa đến đời sống và phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

"Ngay trước thời điểm khai mạc Kỳ họp thứ Hai của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1719 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của giai đoạn 2021-2030. Chúng tôi đề nghị trong Nghị quyết hàng năm của Quốc hội cần nêu rõ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải có trách nhiệm bảo đảm nguồn lực để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, kế hoạch của Chương trình rất quan trọng, có ý nghĩa về chính trị, kinh tế xã hội, an ninh quốc gia này."- đại biểu Xuân nói.

Đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan khẩn trương ban hành các văn bản pháp lý làm cơ sở để kịp thời tổ chức thực hiện Chương trình, đặc biệt là văn bản hướng dẫn để sớm triển khai thực hiện nội dung đất ở, đất sản xuất, đào tạo, chuyển đổi nghề và giải quyết việc làm tại chỗ đối với một bộ phận người dân sống bằng nghề làm thuê, làm mướn, mua bán nhỏ. 

Chính phủ cần có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp thu hút lao động quay trở lại nơi làm việc

"Về nhiệm vụ, giải pháp của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2002, tôi thống nhất với 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp được xác định trong báo cáo. Có thể nói những nhóm nhiệm vụ, giải pháp này đã rất đầy đủ và căn cơ. Tuy nhiên, tôi đề nghị cần phải xác định rõ trọng tâm, trọng điểm, không nên dàn trải."- ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) nói.

Để từng bước phục hồi nền kinh tế, cần phải phân tích, làm rõ hơn nữa động lực tăng trưởng trong nước từ tiêu dùng nội địa, đầu tư công, đầu tư trực tiếp nước ngoài, xuất khẩu... để xác định những giải pháp phù hợp và căn cơ hơn. Về vấn đề đầu tư công, theo Báo cáo số 425 của Chính phủ, tỷ lệ giải ngân 9 tháng qua dự kiến đạt 47,38%. Đây là con số rất thấp, trong đó đáng chú ý đã có 20 bộ và hai địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20%, ba cơ quan Trung ương chưa giải ngân. Do đó, cùng với 5 nhóm giải pháp báo cáo đã xác định, đại biểu kiến nghị phải tập trung vào các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng, khắc phục tình trạng giao vốn chậm, dự án chuẩn bị chưa đạt yêu cầu, chưa đến nơi đến chốn, năng lực của bộ máy và nhất là phải lưu tâm và đôn đốc để đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng.

Hai là, Phụ lục số 14 trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế có nêu một số chính sách có tỷ lệ giải ngân thấp như giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm tiền thuê đất, gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân… do tác động của Covid-19 và do một số chính sách cụ thể theo Nghị quyết số 68. Đây là vấn đề rất đáng phải suy nghĩ. Đại biểu Huy đề nghị cần phải rút kinh nghiệm để tổ chức thực hiện thật hiệu quả các chính sách đã ban hành. Đồng thời những tháng còn lại của năm 2021 cần tập trung ưu tiên chỉ đạo thực hiện mục tiêu kép, quan tâm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và cần sớm ban hành gói hỗ trợ phục hồi sản xuất trong điều kiện bình thường mới.

Ngoài ra, Chính phủ cần có những giải pháp, cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp thu hút lao động quay trở lại nơi làm việc tại các khu công nghiệp, thành phố lớn để khôi phục năng lực sản xuất. Đồng thời hỗ trợ các địa phương có phương án giải quyết việc làm cho người lao động trở về mà chưa sẵn sàng quay trở lại các khu công nghiệp thành phố lớn do tâm lý e ngại bởi đại dịch diễn biến phức tạp, và có giải pháp để bảo đảm an ninh, trật tự, tránh những bất ổn về mặt xã hội.

Dành nguồn lực thích đáng cho khu vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân

"Năm 2021 là năm rất đặc biệt, đó là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước và là năm đầu thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm 2021 – 2030 và kế hoạch 5 năm 2021 - 2025. Trong bối cảnh đất nước đầy gian khó phải gánh chịu những tổn thất nặng nề chưa từng có do dịch bệnh, do các yếu tố bất lợi và các xung đột địa chính trị gây ra, nhưng với sự đoàn kết toàn dân, sự lãnh đạo thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sự lãnh đạo thường xuyên, sáng suốt của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội và Chính phủ đã đưa đất nước vượt qua thời khắc khó khăn, kiên định mục tiêu ưu tiên phòng, chống Covid-19 và đảm bảo phát triển kinh tế xã hội."- ĐBQH Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) nói.

Báo cáo của Chính phủ đã đề cập đến nhiều nhiệm vụ và giải pháp có tính khả thi cao để vừa sẵn sàng chủ động ứng phó, giảm thiểu những thiệt hại do Covid-19 gây ra và vừa để phục hồi, phát triển kinh tế trong giai đoạn cuối năm 2021 cũng như năm 2022. Tuy nhiên, đại biểu Lan đề nghị Chính phủ, Quốc hội dành sự quan tâm đầy đủ, dành nguồn lực thích đáng cho khu vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân, coi đây là nền tảng căn cốt và cần xác định rõ bất luận trong hoàn cảnh nào thì nông nghiệp vẫn luôn là trụ đỡ, đảm bảo cho sự phát triển ổn định của xã hội và là tiền đề cho các bước phát triển kinh tế xã hội tiếp theo. Đặc biệt trong giai đoạn trong và sau Covid-19, Chính phủ cần phải có những giải pháp thiết thực về giống, về logistics, về sản xuất, chế biến, tiêu thụ, khoa học công nghệ, chuyển đổi số và về nguồn lực tài chính để hỗ trợ phục hồi ngay khu vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân dễ bị tổn thương này.

Quốc hội và Chính phủ cần có chương trình hành động, có giải pháp đột phá theo tinh thần của Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 50 của Chính phủ nhằm nâng cao năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia. Chính phủ cần quan tâm có chính sách đặc thù để khuyến khích đội ngũ trí thức khoa học đông đảo đến từ các trường đại học và Viện nghiên cứu. Đây chính là lực lượng nòng cốt thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia. Chúng ta có 237 trường đại học, 16.500 tiến sĩ, 574 giáo sư và 4.113 phó giáo sư, hàng năm đào tạo khoảng 1.500 tiến sĩ với 36 nghìn thạc sĩ, gần 1,5 triệu sinh viên đại học và khoảng vài ngàn đề tài nghiên cứu khoa học các cấp chỉ được triển khai từ các trường đại học. Hàng năm, rất nhiều đề tài được thực hiện và rất nhiều quy trình công nghệ, sản phẩm khoa học có tiềm năng ứng dụng vào thực tiễn nhưng chỉ một số khiêm tốn được chuyển giao hay thương mại hóa để tạo ra giá trị gia tăng cao, phục vụ quốc kế dân sinh, gây lãng phí nguồn lực của xã hội. Và để có thể phát huy tiềm năng, lợi thế to lớn về trí tuệ, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo này, trong Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XIV, đại biểu đã kiến nghị với Quốc hội về một số chính sách chung để thúc đẩy sự phát triển đổi mới sáng tạo trong trường đại học, viện nghiên cứu và đề cập đến tầm quan trọng và lợi ích của mô hình spin-off tạm gọi là mô hình doanh nghiệp khởi nguồn công nghệ.

Tại kỳ họp này, đại biểu tiếp tục đề xuất với Quốc hội, Chính phủ một số vấn đề cụ thể để tháo gỡ vướng mắc cho việc hình thành và phát triển các doanh nghiệp spin-off, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo khởi nghiệp trong trường đại học và viện nghiên cứu.

Doanh nghiệp khởi nguồn công nghệ là doanh nghiệp được hình thành trong trường đại học để thương mại hóa các kết quả nghiên cứu do chính các nhà khoa học nắm giữ công nghệ hay bằng sáng chế. Mô hình này đã rất thành công ở nhiều nước trên thế giới và đã tạo ra doanh thu khá lớn, tạo ra nhiều việc làm cho xã hội và đã lan tỏa tinh thần và kỹ năng khởi nghiệp cho sinh viên, thanh niên. Mặc dù mô hình spin-off được cho là phù hợp, có nhiều ưu việt và đầy hứa hẹn như vậy nhưng ở Việt Nam chúng ta chưa được quan tâm đúng mức để phát triển mạnh mẽ, vẫn còn vướng mắc một số quy định trong các luật khác nhau như Luật Giáo dục đại học sửa đổi, Luật Viên chức, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Doanh nghiệp, Luật Khoa học, công nghệ, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Quản lý tài sản công. Rồi các Nghị định như Nghị định số 13, Nghị định số 70 của Chính phủ.... Các luật này cho phép hình thành các doanh nghiệp trong trường đại học nhưng lại không hướng dẫn cụ thể quy định đối với spin-off, cần bổ sung các quy định về góp vốn, góp vốn bằng bản quyền công nghệ quy định về thẩm quyền quyết định chuyển giao góp vốn, sản phẩm của đề tài có sử dụng ngân sách nhà nước vào các spin-off và các nhà khoa học được tham gia vào bộ máy quản lý công ty này để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khu vực trường đại học, viện nghiên cứu...

Bằng kinh nghiệm thực tiễn nghiên cứu phát triển mô hình spin-off của Học viện Nông nghiệp Việt Nam và tham khảo các mô hình spin-off của các nước trên thế giới, đại biểu kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ sớm rà soát, bổ sung các quy định pháp luật, các hướng dẫn thực hiện cho loại hình doanh nghiệp spin-off. Trong thời gian chờ sửa đổi luật, đề nghị Chính phủ cho thực hiện thí điểm cơ chế, chính sách thuận lợi cho mô hình spin-off, trong đó cho phép thứ nhất, cho phép các nhà khoa học được tham gia vào Ban quản lý điều hành doanh nghiệp spin-off để làm chủ công nghệ và đổi mới sáng tạo công nghệ, tạo sản phẩm mới, chất lượng và hiệu quả. Thứ hai, giao quyền cho các cơ sở nghiên cứu, trường đại học quyết định khai thác, sử dụng các sản phẩm đề tài nghiên cứu từ nguồn ngân sách nhà nước và chịu trách nhiệm về nguồn kinh phí thu được cho việc tái đầu tư cho nghiên cứu.

32 đại biểu phát biểu tham luận trong sáng 8.11

Trong buổi sáng (8.11) đã có 32 đại biểu phát biểu tham luận, không có ý kiến tranh luận. Các ý kiến tập trung nhiều vào nội dung y tế và lao động, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị trong buổi chiều, Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phát biểu giải trình thêm các nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.