Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em là công cụ hữu hiệu theo dõi sức khoẻ, giảm thiểu nguy cơ tai biến của sản phụ trong khi mang thai. Sổ như một cuốn nhật ký về sức khoẻ của trẻ từ ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ cho đến khi trẻ 6 tuổi, thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của các cơ sở y tế, đồng thời, cung cấp thông tin cần thiết về chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ em. Đó là thông tin được đưa ra tại Hội thảo tăng cường triển khai sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em do Bộ Y tế, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và Yamaha tổ chức vào ngày 22.10.
Nỗ lực giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ, trẻ em
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, trong những năm qua, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ và trẻ em ở Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng. Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng trong thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên nhiên kỷ MDGs về sức khỏe bà mẹ, trẻ em như tử vong mẹ đã giảm 3 lần; tử vong trẻ em dưới 1 tuổi đã giảm gần 3 lần; tử vong trẻ em dưới 5 tuổi giảm hơn 50%... Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như còn có sự khác biệt khá lớn về tử vong mẹ, tử vong trẻ em giữa các vùng miền (vùng miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số cao gấp 3 - 4 lần vùng đồng bằng); tử vong sơ sinh còn cao và giảm chậm.
Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em TS Trần Đăng Khoa cũng cho biết thêm, trong các năm 2010 - 2020, tỷ lệ giảm tử vong mẹ và trẻ em tại nước ta tương đối chậm. So với các nước, mỗi ngày nước ta có 2 bà mẹ và 40 đứa trẻ sơ sinh tử vong. Nếu hệ thống y tế, các gia đình chăm lo sức khỏe bà mẹ từ khi mang thai, cán bộ y tế theo dõi chặt hơn thì có thể cứu sống và giảm được nhiều trường hợp tử vong mẹ và trẻ em.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn phát biểu tại hội thảo
Nghị quyết 20/NQ-TW của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 6, khóa XII và các Mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam (VSDGs) đã xác định các chỉ tiêu về giảm tử vong mẹ, tử vong trẻ em Việt Nam cần thực hiện vào năm 2030. Chính vì vậy, nhằm giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ em, Bộ Y tế đã triển khai thí điểm Sổ theo dõi sức khỏe Bà mẹ và trẻ em tại 4 tỉnh trong thời gian 2011 - 2014.
Theo TS. Trần Đăng Khoa, sổ theo dõi sức khỏe Bà mẹ và trẻ em được sử dụng như một công cụ quản lý giúp theo dõi, chăm sóc liên tục sức khỏe bà mẹ và trẻ em từ gia đình, cộng đồng đến các cơ sở y tế cũng như giúp cán bộ y tế chăm sóc liên tục theo vòng đời từ chăm sóc trước sinh, trong sinh, sau sinh và chăm sóc trẻ đến 5 tuổi. Cuốn sổ như một cuốn nhật ký về sức khỏe, ghi lại toàn bộ quá trình từ khi bà mẹ mang thai, từ trong bào thai đến khi trẻ 6 tuổi.
Áp dụng trong toàn bộ hệ thống
Từ năm 2011 - 2014, Bộ Y tế đã triển khai thí điểm sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em ở 4 tỉnh gồm: Điện Biên, Hoà Bình, Thanh Hoá, An Giang. Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em được sử dụng như một công cụ để chăm sóc, theo dõi sức khoẻ liên tục cho bà mẹ, trẻ em trong thời gian mang thai, sinh đẻ, sau đẻ và đến khi trẻ được 6 tuổi. Bộ Y tế đã nhân rộng sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em trên nhiều tỉnh thành, đồng thời, ban hành quy định về sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em trên phạm vi toàn quốc.
Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em đã được sử dụng ở 54 tỉnh, thành trên cả nước
Tới nay, Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em đã được sử dụng ở 54 tỉnh, thành trên cả nước. Các tỉnh còn lại do những thay đổi trong hệ thống quản lý tuyến tỉnh nên kế hoạch triển khai vẫn chưa đi vào thực hiện. Phần lớn các tỉnh, thành này đã sử dụng sổ trên quy mô toàn địa phương. Một số tỉnh đang thực hiện triển khai sổ với quy mô từng bước mở rộng từ một số huyện, xã và tiến tới quy mô toàn tỉnh trong thời gian tới.
Đối tượng chính sử dụng Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em là các bà mẹ mang thai, các thành viên trong gia đình, cán bộ y tế. Sổ được sử dụng trong phạm vi toàn quốc gồm các cơ sở y tế, phòng khám, bệnh viện, kể cả cơ sở y tế ngoài công lập, cơ sở y tế tại trường mầm non và mẫu giáo. Không chỉ vậy, sổ còn được sử dụng thay thế sổ khám bệnh, sổ y bạ, sổ khám thai, phiếu tiêm chủng cho phụ nữ có thai và trẻ đến 6 tuổi.
Trên cơ sở kết quả thí điểm, Bộ Y tế đã chỉ đạo từng bước nhân rộng việc áp dụng Sổ theo dõi sức khỏe Bà mẹ và trẻ em trong toàn bộ hệ thống chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả các bệnh viện ngoài công lập. Song song với việc duy trì sổ giấy, Bộ Y tế sẽ triển khai số hóa Sổ theo dõi sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Đây là một phần không thể tách rời của hồ sơ quản lý sức khỏe toàn dân.
Theo đại diện Bộ Y tế, Vụ Sức khoẻ Bà mẹ - Trẻ em đang tiến hành số hoá quá trình chăm sóc sức khoẻ cho bà mẹ và trẻ em, nghiên cứu áp dụng triển khai sổ phiên bản điện tử và hướng tới sẽ tích hợp trong Hồ sơ sức khỏe cá nhân của ngành Y tế. Hiện sổ điện tử theo dõi sức khoẻ bà mẹ trẻ em mang tên sổ "Mẹ và Bé" đang được thực hiện ở Thái Nguyên - nơi hạ tầng công nghệ thông tin được đầu tư tương đối đồng bộ, năng lực cán bộ cơ bản đáp ứng được yêu cầu trong tình hình mới.
