Ký thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ

Việt Nam có nguồn tài chính mới để cải thiện chất lượng rừng

- Thứ Tư, 21/10/2020, 05:11 - Chia sẻ
Thứ trưởng Thường trực Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Công Tuấn cho biết, thực hiện Thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA), Việt Nam không chỉ nhận được 51,5 triệu USD cho giai đoạn 2018 - 2024 mà quan trọng hơn còn góp phần giảm suy thoái rừng, tăng hấp thụ do phục hồi, tái tạo rừng.

Việt Nam sẽ được chi trả 51,5 triệu USD

Ảnh: Thành Nam

- Ngày mai (22.10), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Ngân hàng Thế giới - cơ quan nhận ủy thác của Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp sẽ ký kết Thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ. Ông đánh giá như thế nào về sáng kiến này?

- Việt Nam là nước thành viên của Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị Đại hội đồng các nước thành viên lần thứ 21 tại Paris (năm 2015), Việt Nam đã cùng các quốc gia có sáng kiến thực hiện chương trình chi trả, lượng giá việc giảm phát thải khí nhà kính. Cũng tại hội nghị này, Việt Nam cam kết, bằng các giải pháp tự lực sẽ giảm phát thải 8% khí nhà kính vào năm 2030 so với năm 2015.

Trong sáng kiến này, Liên Hiệp Quốc đã thành lập Quỹ Đối tác giảm khí thải các bon trong lĩnh vực lâm nghiệp (FCPF). Việt Nam là một trong những quốc gia phối hợp chặt chẽ với FCPF để thực hiện giảm phát thải khí nhà kính. Chúng ta có quá trình chuẩn bị nhiều năm để thực hiện cơ chế chi trả này.

Năm 2018, FCPF công nhận Việt Nam đã cơ bản hoàn thành chuẩn bị để thực hiện giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng (REDD+). Chi trả giảm phát thải dựa vào kết quả là tiếp nối quá trình chuẩn bị, sẵn sàng thực thi REDD+ tiến tới triển khai toàn diện về dịch vụ môi trường rừng theo quy định của pháp luật Việt Nam, là thành quả của sự hợp tác giữa Việt Nam với FCPF và WB trong việc cùng nỗ lực thực thi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Đến nay, chúng ta đã có chương trình thực thi REDD+, việc này cũng được luật hóa trong Luật Lâm nghiệp và được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Năm 2018, với việc trở thành một đối tác của FCPF, Việt Nam là nước đầu tiên chuyển sang giai đoạn chi trả giảm phát thải, trước mắt thực hiện thí điểm ở vùng Bắc Trung Bộ.

Việc ký ERPA vào ngày mai thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước và người dân trong nỗ lực giảm mất rừng, giảm suy thoái rừng, tạo nền tảng cho việc triển khai cơ chế tính toán giảm phát thải khí nhà kính. Với việc ký thỏa thuận này, tôi đánh giá đây sẽ là nguồn tài chính mới, tương lai sẽ rất ổn định và ngày càng tăng lên cho nỗ lực bảo vệ và phát triển rừng.

- Nguồn tài chính Việt Nam nhận được sau khi ký thỏa thuận này là bao nhiêu, thưa ông?

- Với việc ký kết ERPA, Việt Nam chuyển nhượng cho FCPF 10,3 triệu tấn CO2 giảm phát thải từ rừng tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ, gồm Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế giai đoạn 2018 - 2024. Bù lại, FCPF sẽ thanh toán cho dịch vụ này là 51,5 triệu USD. Việc chi trả được thực hiện trong 3 đợt, đợt sớm nhất có thể được thực hiện ngay trong năm 2021 với nguồn kinh phí khoảng 10,5 triệu USD từ ERPA.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu Á - Thái Bình Dương và là quốc gia thứ năm trên toàn cầu ký ERPA. Các thỏa thuận chi trả giảm phát thải là công cụ mới nhằm khuyến khích quản lý đất đai bền vững ở quy mô lớn và giúp kết nối các quốc gia với các nguồn tài trợ khác về khí hậu.

Đến nay, nguồn kinh phí cam kết đóng góp cho FCPF để chuẩn bị sẵn sàng và thực hiện chi trả cho dịch vụ giảm phát thải từ rừng đã lên tới 1,3 tỷ USD. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các nỗ lực bảo đảm sự cân bằng giữa bảo tồn và tái tạo rừng với phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững trên trái đất mà Việt Nam là quốc gia đi đầu.

Phát triển bền vững diện tích rừng là cơ hội tạo ra nguồn tài chính mới cho Việt Nam nhờ ERPA

Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp (FCPF) là quỹ hợp tác toàn cầu của các Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức xã hội dân sự và các tổ chức của người bản địa tập trung vào việc giảm phát thải khí nhà kính do mất rừng và suy thoái rừng, bảo tồn trữ lượng các bon rừng, quản lý rừng bền vững và tăng cường trữ lượng carbon rừng (REDD+) ở các nước đang phát triển.

Trên thế giới đã có 4 quốc gia ký kết ERPA với FCPF thông qua Ngân hàng Thế giới, gồm: Cộng hòa Dân chủ Congo (năm 2018), Mozambique (năm 2019), Ghana (năm 2019), Chile (năm 2019). Việt Nam là quốc gia thứ 5 ký kết ERPA.

Chất lượng rừng phải tăng lên

- Định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn để phát huy được nguồn tài chính mới này là gì, thưa ông?

- Trước hết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ tập trung chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các cam kết tại ERPA, trong đó trình Chính phủ ban hành cơ chế tiếp nhận, đo lường, chi trả tiền thu được từ dịch vụ các bon. Thứ hai, phải triển khai ngay các biện pháp trên thực tiễn để đo lường hấp thụ các bon.

Tuy chúng ta không còn dư địa nhiều để tăng diện tích rừng nhưng chất lượng rừng phải tăng lên để tăng được bể chứa các bon, tăng được lượng hấp thu cao hơn, bảo đảm cam kết trong ERPA. Đồng thời, một loạt cơ chế về chi trả cho các bên phải bảo đảm tính minh bạch, hợp lý nhất, dành phần cơ bản của phần thu lại được cho những người làm tăng bể chứa cacbon và không chỉ cho 6 tỉnh này mà còn cho các tỉnh lân cận phát triển rừng tốt lên, chúng ta phải tính đến sự chia sẻ cộng đồng một cách phù hợp.

- Ý nghĩa của việc ký kết Thỏa thuận Chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ đối với Việt Nam là gì, thưa Thứ trưởng?

- Chúng tôi hy vọng việc thực hiện ERPA mang lại những lợi ích thiết thực, đồng thời mở ra cơ hội hiện thực hóa việc triển khai chi trả dịch vụ môi trường rừng; góp phần tăng thu nhập cho các chủ rừng, người dân và doanh nghiệp thông qua nguồn thu từ kết quả giảm phát thải, nâng cao năng suất rừng trồng, cải thiện sinh kế bền vững.

ERPA góp phần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, cơ quan quản lý, chủ rừng, cộng đồng, hộ gia đình, khu vực tư nhân về giá trị dịch vụ các bon rừng, hiểu được lợi ích và giá trị kinh tế, môi trường do rừng mang lại; nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của địa phương, chủ rừng; thu hút lao động nông thôn, tạo việc làm gắn với ổn định sản xuất và đời sống, ổn định chính trị, củng cố an ninh, quốc phòng.

Chúng tôi hy vọng góp phần bảo vệ diện tích rừng hiện có và nâng cao độ che phủ của rừng vùng Bắc Trung Bộ; cải thiện chất lượng rừng thông qua việc trồng mới, phục hồi rừng, tăng cường chức năng phòng hộ và giá trị sinh thái của rừng, giảm nhẹ các tác động của biến đổi khí hậu; được sử dụng tối đa 95% tổng lượng chuyển quyền giảm phát thải theo ERPA để thực hiện cam kết của Việt Nam trong thực hiện Thỏa thuận Paris và Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.

ERPA còn thể hiện tầm nhìn và trách nhiệm cao của Việt Nam cùng với cộng đồng quốc tế trong nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu; phát triển rừng vì sự yên bình và thịnh vượng của thế giới.

- Xin cảm ơn ông!

Minh Hương thực hiện