(tiểu thuyết của Hans Olav Lahlum, Đinh Thanh Vân dịch, NXB Phụ nữ Việt Nam 2020)
Ông tỷ phú đột tử ngay trong bữa tối và mười thực khách lập tức bị đưa vào vòng nghi vấn. Hai người vợ cũ và cô thư ký đang mang thai đứa con của ông. Hai người con trai, một cô con gái. Một bà em gái của tỷ phú. Ba người bạn từ thời chống phát xít Đức trong chiến tranh thế giới II.
Ông tỷ phú bị dị ứng với lạc và ai là người đã rắc bột lạc vào đĩa thức ăn của ông, khiến ông bị lên cơn đau tim và chết ngay lập tức?
Ngay trước khi ăn, ông đã nghi ngờ đĩa thức ăn bị bỏ độc và ra lệnh cho cậu con trai thứ hai ăn thử. Cho nên anh con trai là nghi phạm đầu tiên. Nhưng án mạng không chỉ dừng lại đấy. Thủ phạm giấu mặt còn tiếp tục đe dọa tính mạng của những người khác đã có mặt trong bữa tiệc.
Viên thanh tra trẻ vào cuộc, với sự giúp đỡ của một cô gái mười chín tuổi. Điều đặc biệt ở cô gái này là cô ngồi trên xe lăn, hầu như không ra khỏi phòng mình. Nhưng cô có tài phân tích thiên bẩm và nhờ sự phân tích tội phạm của cô mà thanh tra đã dần dần gỡ mối giữa mê cung mười nghi phạm, giữa vụ án hiện tại và nghi án ám sát đồng đội kháng chiến, từ hai mươi lăm năm trước.
Tiểu thuyết vì vậy ít đánh đấm mà thiên về phân tích, lập luận, phán đoán, để tìm ra logic của những sự việc. Nhân vật thanh tra cũng không phải là người hùng siêu nhân, mà trong nhiều tình huống cũng hoảng loạn và tê liệt khi linh cảm thủ phạm đang ẩn nấp trong bóng tối và đưa anh vào tầm ngắm. Anh cũng phạm nhiều sai lầm trong quá trình điều tra, và rất yếu mềm trước cô con gái mười tám tuổi của ông tỷ phú đã chết…
Hơn một thập kỷ qua, văn chương Bắc Âu đã vượt thoát thời kỳ tẻ nhạt để bắt đầu nở rộ, đặc biệt trong thể loại trinh thám. Những nhà văn như Jo Nesbo đã tạo ra bứt phá để được người đọc chú ý. Cũng là người Na Uy, Hans Olav Lahlum không phải là con chim đầu đàn như Jo Nesbo, nhưng sách của ông cũng được đón nhận ở nhiều nước.
Điều đặc biệt, đây là cuốn sách cuối cùng mà chị Thanh Vân dịch. “Người đàn bà dịch sách” này đã dịch hơn bảy chục cuốn, trong đó có Chúa trời của những chuyện vụn vặt, Những cây cầu ở quận Madison, Hồi ức của một geisha và một số tác phẩm của nhà văn đoạt giải Nobel J. M. Coetzee… Sáu năm qua, chống chọi với bệnh ung thư, chị vẫn miệt mài làm việc và dịch được thêm năm cuốn sách dày dặn. Chị ra đi đúng vào dịp giãn cách xã hội do dịch virus Corona. Sau khi hết giãn cách, người nhà tìm thấy số điện thoại và địa chỉ của bạn bè chị, thay mặt chị gửi tặng cuốn sách cuối cùng mà chị dịch. Đó chính là bản dịch tiểu thuyết Người vệ tinh này.
