Xử phạt vi phạm hành chính là hoạt động của các cá nhân, tổ chức có thẩm quyền nhằm xác định hành vi vi phạm hành chính để áp dụng các hình thức xử phạt và các biện pháp cưỡng chế khác do pháp luật quy định đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính. Ở Ba Lan, việc xem xét ra phán quyết xử phạt hành chính do tòa án thực hiện theo trình tự, thủ tục tư pháp. Trong khi đó, có nhiều quốc gia khác, như Australia, các chế tài hành chính được hiểu rộng rãi là các biện pháp trừng phạt do cơ quan quản lý hoặc cơ quan thực thi pháp luật quyết định, không có sự can thiệp của tòa án.
|
Ở Trung Quốc, luật xử phạt hành chính quy định cơ quan hành pháp quyết định xử phạt hành chính trong phạm vi thẩm quyền do luật định. Theo đó, Hội đồng Nhà nước (Chính phủ) hoặc chính quyền tỉnh, khu vực tự trị, thành phố trực thuộc Trung ương được Hội đồng Nhà nước trao quyền có thể quyết định một cơ quan hành pháp thực thi quyền xử phạt hành chính của cơ quan khác. Tuy nhiên, quyền xử phạt hành chính nếu liên quan đến hạn chế quyền tự do của con người sẽ chỉ được thực thi bởi các cơ quan công an. Cũng theo luật này, các tổ chức được ủy quyền xử phạt hành chính phải đáp ứng các điều kiện: Là cơ quan phụ trách các vấn đề công được thiết lập theo quy định của pháp luật; được bố trí nhân sự nắm rõ luật liên quan và có kinh nghiệm trong thi hành xử phạt hành chính; có các điều kiện để tổ chức và tiến hành các xét nghiệm, kiểm tra mang tính kỹ thuật cần thiết nhằm xác định hành vi vi phạm.
Ở Pháp có rất nhiều chủ thể có thẩm quyền xử phạt hành chính như: Ủy ban Chứng khoán có quyền phạt tiền đối với hành vi làm sai lệch thị trường, trao đặc quyền cho một ai đó những quyền lợi không được quy định… Ủy ban Kiểm tra bảo hiểm cũng vậy: Các doanh nghiệp bảo hiểm trước khi hoạt động phải được cấp giấy phép. Nếu doanh nghiệp không chấp hành các điều kiện đã đăng ký để được cấp phép thì sẽ chịu xử phạt. Ủy ban Kiểm tra bảo hiểm có quyền áp dụng nhiều biện pháp xử phạt bằng những chế tài tương thích với các quy tắc đã được thông qua như: Phạt tiền, khiển trách, đình chỉ một phần hay toàn bộ hợp đồng. Ngoài ra các cơ quan nửa tư pháp - hành chính cũng có quyền xử phạt. Đó là các hội nghề nghiệp, các tổ chức kiểm tra giáo viên trường công. Ví dụ: Các Tòa tài chính có quyền phạt tiền kế toán công khi không xuất trình được những văn bản lý giải hoạt động của mình.
Các quy định về xử phạt hành chính ở Canada xuất hiện trong nhiều luật chuyên ngành nhưng nhìn chung, thẩm quyền xử phạt được trao cho những người có chuyên môn sâu và kinh nghiệm áp dụng luật. Bên cạnh đó, các quy định về xử phạt hành chính cần quy định rõ các tiêu chí như: Bối cảnh vi phạm, quy mô của tổ chức (doanh nghiệp) vi phạm, mức độ thiệt hại và hệ quả mà hành vi vi phạm gây ra, số lần vi phạm hoặc cảnh báo liên quan đến hành vi không tuân thủ pháp luật… để cá nhân có thẩm quyền xử phạt căn cứ quyết định.
