Tìm người “vững tay chèo”

Cuộc đua tăng nhiệt

Ngày 18.6, các ứng cử viên tiềm năng cho vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền Anh đã bước vào vòng bỏ phiếu thứ hai. Vòng này được tiến hành dưới hình thức bỏ phiếu kín ở Hạ viện Anh, ứng cử viên cần nhận được tối thiểu 33 phiếu ủng hộ từ các nghị sĩ đảng Bảo thủ để không bị loại khỏi cuộc đua. Ngoài ra, ứng cử viên nào nhận được ít phiếu ủng hộ nhất cũng bị loại. Theo quy trình bầu cử vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ, các ứng cử viên lọt vào vòng trong còn phải vượt qua vài vòng bỏ phiếu nữa, cho đến khi chỉ còn lại hai ứng cử viên đối đầu trực tiếp trong cuộc bỏ phiếu của 160.000 thành viên đảng Bảo thủ trên khắp nước Anh, dự kiến diễn ra ngày 22.6; hoặc chỉ còn lại ứng cử viên duy nhất, nếu những ứng cử viên khác rút khỏi cuộc đua. Tại vòng bỏ phiếu cuối cùng, nếu một trong hai ứng cử viên nhận được trên 50% phiếu ủng hộ sẽ đắc cử chức Chủ tịch đảng Bảo thủ.

Sau cuộc bỏ phiếu vòng đầu tiên ngày 10.6, hiện còn 6 ứng cử viên. Trong đó, cựu Ngoại trưởng Boris Johnson dẫn đầu với khoảng cách cách biệt so với các đối đủ, 144 phiếu ủng hộ. Ngoại trưởng đương nhiệm Jeremy Hunt đứng vị trí thứ hai, với 43 phiếu. Bộ trưởng Môi trường Michael Gove đứng vị trí thứ ba, với 37 phiếu. Cựu Bộ trưởng phụ trách Brexit Dominic Raab nhận được 27 phiếu ủng hộ. Bộ trưởng Nhà ở Sajid Javid được 23 phiếu, còn Bộ trưởng Phát triển quốc tế Rory Stewart chỉ được 19 phiếu.

Mặc dù ông Stewart đối mặt với nguy cơ bị loại cao nhất, song ứng cử viên này lại đang dần giành được ưu thế sau cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên trên truyền hình giữ các ứng cử viên Chủ tịch đảng Bảo thủ, nhờ sự ủng hộ của không chỉ thành viên đảng ngoài Nghị viện, mà cả một số nghị sĩ của đảng này. Đầu tuần qua, Bộ trưởng Văn phòng Nội các David Lidington, vốn trước đó ủng hộ ứng cử viên Matt Hancock, người đã rút khỏi cuộc đua vào tuần trước, đã tuyên bố ủng hộ ông Stewart. Phát biểu trên chương trình BBC Breakfast, ông Steward cũng tuyên bố nhận được sự ủng hộ tất cả những người từng ủng hộ ông Hancock.

Theo các nhà phân tích, cuộc đua vào vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ Anh bắt đầu tăng nhiệt, khi các ứng cử viên cạnh tranh quyết liệt nhằm thu hút sự ủng hộ từ các thành viên đảng. Người đắc cử chức Chủ tịch đảng Bảo thủ cầm quyền cũng sẽ trở thành người đứng đầu Chính phủ mới của xứ sở sương mù, thay Thủ tướng May, đã tuyên bố từ chức sau ba lần thất bại thuyết phục Nghị viện ủng hộ thỏa thuận Brexit đạt được giữa Chính phủ Anh và EU.

Tiếp tục chia rẽ

Chủ tịch mới của đảng Bảo thủ có nhiệm vụ dẫn dắt xứ sở sương mù trong giai đoạn hai của các cuộc đàm phán Brexit giữa Anh - EU, liên quan đến quá trình chuyển tiếp sau Brexit cũng như quan hệ tương lai giữa Anh và 27 nước thành viên còn lại trong EU.

Sau hai năm kể từ cuộc trưng cầu dân ý ở Anh về việc ra khỏi EU, xứ sở sương mù vẫn tiếp tục tranh cãi và chia rẽ về việc ra đi hay ở lại liên minh cờ xanh, trong bối cảnh các cuộc đàm phán giữa Anh - EU bế tắc do thỏa thuận Brexit chưa thuyết phục được các nghị sĩ Anh thông qua. Trong khi đó, những người ủng hộ Anh ở lại EU kêu gọi tổ chức trưng cầu dân ý lần hai về Brexit.

Trong cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình, được phát trên Channel 4 ngày 17.6, phần lớn ứng cử viên Chủ tịch đảng Bảo thủ tuyên bố, nhiệm vụ của họ sẽ là đưa Vương quốc Anh ra khỏi EU đúng thời hạn, được London và Brussels nhất trí lùi lại tới 31.10, nhằm đánh bại thách thức của Chủ tịch đảng Brexit Nigel Farage cho rằng, Anh đối mặt với nguy cơ tiếp tục trải qua giai đoạn trì hoãn Brexit dai dẳng.

Tuy nhiên, các ứng cử viên chức Chủ tịch đảng Bảo thủ kiêm Thủ tướng tương lai của Anh tiếp tục thể hiện sự chia rẽ nội bộ. Tại cuộc tranh luận kéo dài 90 phút trên Channel 4, với sự góp mặt của 5 ứng cử viên, do ông Boris Johnson vắng mặt, 4/5 ứng cử viên, ngoại trừ ông Stewart, cho biết dự định đàm phán lại thỏa thuận Brexit, bất kể lãnh đạo EU không ngừng bác bỏ khả năng tái đàm phán. Ứng cử viên Rory Stewart dự định tiếp tục thuyết phục Nghị viện ủng hộ dự thảo thỏa thuận hiện nay, bất kể việc văn bản này ba lần thất bại tại các cuộc bỏ phiếu của cơ quan lập pháp. Trước đó, ứng cử viên sáng giá Boris Johnson khẳng định cam kết đưa Anh ra khỏi EU, bất kể có thỏa thuận Brexit hay không. Quan điểm này vấp phải sự phản đối của các đối thủ, cho rằng Brexit không thỏa thuận sẽ gây tổn hại sâu sắc cho nước Anh. Tuy nhiên, đến nay, cả 6 ứng cử viên đều chưa đưa ra được chiến lược cụ thể cho Brexit.

Thách thức nặng nề

Trong khi đó, kết quả cuộc thăm dò ý kiến người dân Anh do BritainThinks tiến hành cho thấy, người dân ngày càng mất niềm tin vào hệ thống chính trị nước này. Cụ thể, chưa đến 6% người tham gia cuộc thăm dò tin rằng các chính trị gia hiểu họ; khoảng 75% cho rằng chính trị Anh “không phù hợp với mục đích”. Cũng theo kết quả cuộc thăm dò trên, người Anh ngày càng bi quan về tương lai, với gần ¾ công chúng Anh tin rằng, chia rẽ về Brexit giữa những người ủng hộ việc Anh ra đi và Anh ở lại EU sẽ tiếp tục sâu sắc và phức tạp hơn trong năm tới; 2/3 công chúng cảm thấy lo lắng về nguy cơ nghèo đói và mất nhà ở tăng lên.

Trong bối cảnh đó, người tiếp quản vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ và Thủ tướng Anh sẽ đối mặt với trách nhiệm nặng nề. Hơn lúc nào hết, đảng Bảo thủ cần nhà lãnh đạo mạnh mẽ nhằm củng cố đoàn kết nội bộ đảng cầm quyền, và chèo lái Anh vượt qua giai đoạn đầy lo âu và bất trắc hiện nay.