Trách nhiệm, sáng tạo và hiệu quả

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải: “Duy trì kỷ cương ngân sách”

Chặng đường hội nhập của Việt Nam đã kéo dài hơn chục năm kể từ khi chúng ta gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nhìn lại, dù có được có mất, mà tôi chắc rằng phần được sẽ nhiều hơn. Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan với 100% số phiếu là khẳng định hội nhập là xu thế tất yếu, là lựa chọn không thể khác của Việt Nam.

Bối cảnh hội nhập đặt đất nước trước những vận hội mới, thách thức mới. Đối với ngân sách nhà nước, bức tranh này sẽ ra sao khi mà nền kinh tế hội nhập ngày một sâu rộng? Liệu rằng ngân sách có hụt thu sâu hơn do chúng ta phải thực thi cắt giảm thuế quan theo cam kết của các hiệp định thương mại tự do hay không? Đây có lẽ không chỉ là câu hỏi của những người có mối quan tâm đến kinh tế vĩ mô! 

Ảnh: Quang Khánh

Sức ép giảm thu ngân sách nhà nước từ các hoạt động ngoại thương theo tôi là có! Nhưng nó không thực sự đáng lo ngại. Chúng ta có thể nhìn vào kết quả thu ngân sách năm 2018 - ước vượt 3% dự toán, tương đương 39,2 nghìn tỷ đồng nhờ cả 4 khoản thu chủ yếu đều vượt dự toán. Trong đó, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt khoảng 10 nghìn tỷ đồng, dù rằng chúng ta đã thực hiện cắt giảm thuế quan theo cam kết đối với một số mặt hàng có đóng góp số thu lớn như ô tô, linh kiện, phụ tùng… Năm nay nguồn thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu dự kiến sẽ tiếp tục tăng. Thu ngân sách dự tính ngày càng tăng khi mà môi trường đầu tư được cải thiện, các doanh nghiệp thành lập mới nhiều, kinh doanh thuận lợi đóng góp chung vào tăng thu ngân sách nhà nước cả ở Trung ương và địa phương. Dù vậy, tất nhiên là chúng ta vẫn cần có sự đổi mới mạnh mẽ, toàn diện nhằm hướng tới việc xây dựng một hệ thống thu ngân sách bền vững, hiệu quả. Thành tựu lớn đáng ghi nhận là chúng ta tiếp tục bảo đảm được các chỉ tiêu an toàn nợ công, bội chi ngân sách, an toàn tài chính quốc gia.

Vậy thì đâu là vấn đề của ngân sách hiện nay? Theo tôi, vấn đề không nằm ở áp lực giảm thu mà ở kỷ cương, kỷ luật chi tiêu. Nghị quyết của QH về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020 yêu cầu tăng tỷ trọng chi đầu tư, giảm tỷ trọng chi thường xuyên nhưng kết quả 3 năm gần đây cho thấy chuyển biến chưa thực chất. Việc thực hiện thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở một số nơi còn nặng tính hình thức. Có những dự án quan trọng quốc gia, chương trình mục tiêu quốc gia và một số dự án sử dụng nguồn vốn ODA bị chậm tiến độ, làm tăng tổng mức đầu tư, gây lãng phí ngân sách. Qua các báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, chúng ta cũng thấy chi tiêu ngân sách có những trường hợp sai phạm lớn.

Qua kết quả của công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và thực tế cho thấy kỷ luật, kỷ cương về quản lý kinh tế - tài chính một số nơi còn buông lỏng, việc áp dụng và thực thi pháp luật còn nhiều bấp cập. Bởi vậy cả trong ngắn hạn và dài hạn, những cải cách ngân sách mà chúng ta nên tập trung thực hiện là tăng cường tính kỷ luật ngân sách, đặc biệt là kỷ luật chi tiêu và thúc đẩy minh bạch hóa cùng với trách nhiệm giải trình độc lập của các đơn vị sử dụng ngân sách. Muốn thiết lập và duy trì được kỷ cương ngân sách, phải xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải, lãng phí kém hiệu quả. Chỉ khi những người trực tiếp hay gián tiếp kiểm soát và sử dụng tiền thuế của dân phải chịu trách nhiệm vì chi sai, chi liều, chi vô lối thì những quyết định chi tiêu mới có thể được cân nhắc kỹ lưỡng. Bên cạnh giám sát của Quốc hội thì giám sát từ người dân, của các cơ quan báo chí, tổ chức xã hội là cơ chế bổ trợ không thể thiếu cho cơ chế giám sát ngân sách từ trong hệ thống. Ngoài ra, việc quan trọng đó là tiết kiệm chi tiêu thường xuyên, sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, sớm hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập; chống thất thu thuế, chống chuyển giá; sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính quốc gia: như từ đất đai, công sản, nguồn thu từ cổ phần hóa doanh nghiệp… 

Hồng Loan ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh: Sẵn sàng cho tương lai

Đánh giá một cách ngắn gọn thì với tôi, 2018 xứng đáng là năm của lòng tin. Qua các hoạt động của Ủy ban, tiếp xúc với cử tri và nhân dân, điều tôi cảm nhận rõ nét là sự gia tăng lòng tin của người dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành chung của Nhà nước.

Ảnh: Quang Khánh

Tất nhiên, nhìn từ các lĩnh vực mà Ủy ban Về các vấn đề xã hội phụ trách thì cũng còn nhiều vấn đề chưa thực sự như kỳ vọng. Đơn cử như qua giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 76/2014/QH13 về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, chúng tôi thấy rằng, mặc dù kết quả giảm nghèo là tích cực, nhưng còn thiếu bền vững, nhiều giải pháp đề ra chưa thực hiện được hoặc chuyển biến còn chậm như việc rà soát, tích hợp chính sách; xây dựng và ban hành các chính sách mới trên cơ sở thay đổi tư duy, phương thức giảm nghèo từ cho không sang hỗ trợ có điều kiện hay việc xây dựng, thực hiện các chính sách giảm nghèo đa chiều trên cơ sở đánh giá sự thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản…

Các lĩnh vực y tế, dân số, bảo hiểm xã hội, an sinh xã hội, già hóa dân số... cũng đang đặt ra các thách thức cả trong hiện tại và tương lai, cả trong nội tại và hội nhập quốc tế. Chỉ riêng già hóa dân số đã là một vấn đề rất lớn đòi hỏi phải có sự điều chỉnh cả về tổ chức thực hiện và quy định pháp luật để kịp thời thích ứng. Hay tác động của Cách mạng Công nghiệp 4.0, giả sử kịch bản xấu nhất là người lao động giản đơn bị mất việc làm, thất nghiệp thì ít nhất khi còn đang có việc làm  phải tham gia bảo hiểm xã hội để được hỗ trợ bảo hiểm thất nghiệp, đào tạo chuyển đổi công việc, có một khoản trợ cấp khi về hưu… Tức là dù có bị tác động tiêu cực đến đâu thì giải pháp ứng phó vẫn là giải pháp tích cực. Những chính sách để chuẩn bị cho sự sẵn sàng trong tương lai như vậy cho người dân phải được bảo đảm được thực hiện ngay trong hiện tại.

Một yếu tố nữa phải kể đến là lâu nay, khi nói đến hội nhập, thường chúng ta chỉ tập trung vào lĩnh vực kinh tế. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, lĩnh vực xã hội rất được cộng đồng quốc tế quan tâm. Các mục tiêu phát triển bền vững được Liên Hợp Quốc thông qua năm 2015 đặc biệt chú trọng đến các lĩnh vực xã hội, nhất là giáo dục, môi trường, y tế, bình đẳng giới… với mục tiêu bao trùm là không để ai bị bỏ lại phía sau, bảo đảm mọi người dân đều được thụ hưởng các thành quả phát triển một cách bình đẳng. Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cũng rất chú trọng đến các vấn đề xã hội. CPTPP chẳng hạn, có một chương riêng về lao động, vì chúng ta biết rằng, việc không tôn trọng, không bảo đảm các chuẩn mực lao động chung sẽ tác động trực tiếp đến giá cả, sức cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ. Do đó, hội nhập về lao động là vấn đề rất lớn hiện nay. Một cam kết về lao động tự do di chuyển được kéo theo đó là các chế độ, chính sách, pháp luật về lao động, bảo hiểm xã hội phải được xem xét để bảo đảm sự hài hòa pháp luật của các nước tham gia cam kết.

Như vậy, các chính sách, pháp luật về lĩnh vực xã hội, lao động phải khẩn trương rà soát, đánh giá và có kế hoạch cụ thể về việc sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính tương thích, phù hợp với cam kết quốc tế cũng như giải quyết các thách thức nội tại với tầm nhìn hướng đến tương lai. Một yêu cầu đặc biệt là các dự luật trong lĩnh vực xã hội phải được xây dựng trên một hệ thống số liệu có độ chính xác cao, được tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động kỹ lưỡng, thận trọng trên cơ sở thống nhất nhận thức chung. Ví dụ, nói về nghèo đa chiều thì phải tường tận nghèo đa chiều là gì? Hay trong hội nhập, phải nhìn rõ ta thế nào, thế giới thế nào. Sân chơi chung thì có luật chơi chung. Cơ hội và thách thức đan xen. Nếu tận dụng tốt, thách thức sẽ biến thành cơ hội và ngược lại, cơ hội sẽ biến thành thách thức. Điều quan trọng nhất vẫn là từ phía chúng ta với sự chủ động và chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai.  

Nguyễn Bình ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải: Chặn tham nhũng “vặt”, tạo niềm tin lớn

Khi tiếp xúc với cử tri, tôi thấy bà con rất phấn khởi với những kết quả tích cực trong công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian qua. Những vụ án tham nhũng lớn được đưa ra ánh sáng và xử lý nghiêm minh đã tạo được sự đồng thuận và tin tưởng của cử tri, của nhân dân vào chủ trương của Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, người dân cũng phản ánh tình trạng “tham nhũng vặt” vẫn tồn tại khá phổ biến và người dân vẫn thường xuyên bắt gặp. Thậm chí, hiện tượng đòi “hối lộ”, “lót tay”, “phong bì” mà người dân phải đối diện hàng ngày khi thực hiện một số thủ tục hành chính ngày càng có những biểu hiện tinh vi, biến tướng nhưng chậm được phát hiện, xử lý.

Ảnh: Quang Khánh

Nói đến “tham nhũng vặt”, mọi người thường nghĩ đó là những khoản tiền, quà cáp nhỏ, lẻ không đáng kể mà cán bộ thực hiện công vụ lạm quyền, nhũng nhiễu, gây khó dễ để vòi vĩnh người dân. Có thể người dân cũng thấy vậy nên chấp nhận chung chi ít tiền để được việc của mình. Nhưng tôi nghĩ những điều đó sẽ để lại hậu quả rất lớn, dần dần sẽ làm xói mòn đạo đức, lối sống, truyền thống tốt đẹp của xã hội, nó giống như những ổ mối nhỏ, lẻ nhưng lâu dần có thể làm mục rỗng, phá hỏng cả một thân đê.

Ngoài ra, tham nhũng “vặt” xảy ra nhiều, trên phạm vi rộng cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chi phí của toàn xã hội đồng thời còn làm gia tăng cảm giác bất công, tác động rất xấu đến niềm tin của người dân vào những người đại diện công quyền. Trong môi trường đầu tư, tham nhũng vặt là nguyên nhân quan trọng để các giấy phép con, các điều kiện kinh doanh bất hợp lý “sinh sôi, nảy nở” khiến doanh nghiệp muốn cũng khó “lớn” được. Và nữa, ai biết được rằng “tham nhũng vặt” sẽ chỉ dừng lại ở mức vài trăm nghìn đồng hay sẽ ngày càng lớn hơn?

Vì thế, bên cạnh việc xử lý các vụ tham nhũng lớn, tôi cho rằng thời gian tới toàn xã hội cần quan tâm và có giải pháp hiệu quả, quyết liệt hơn nữa để chống tham nhũng “vặt”, coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Đặc biệt cần quan tâm đến việc giám sát của người dân, có cơ chế để người dân thực hiện hiệu quả, khả thi các quyền giám sát này đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra trong nội bộ và xử lý thật nghiêm công khai việc xử lý đối với các  hành vi tham nhũng “vặt” để làm gương, răn đe đối với các cán bộ, công chức khác.

Tôi tin rằng, việc siết lại kỷ cương trong hành xử công vụ của từng cán bộ, công chức như vậy sẽ góp phần vào sự nghiêm minh của toàn xã hội đưa đất nước tiến nhanh và tiến xa trên con đường hội nhập.

 Quang Khánh ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình: “Bung mở” các nguồn năng lượng

Quan điểm và nghị quyết của Đảng luôn định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội nhập quốc tế. Đây là một quá trình mà chúng ta phải chuẩn bị nghiêm túc, trong đó có nguồn nhân lực, đặc biệt ở thời đại bùng nổ thông tin và thời đại số hiện nay.

Ảnh: Thái Bình

Đảng ta từng chỉ ra 3 “nút thắt” cho sự phát triển là thể chế, kết cấu hạ tầng và chất lượng nguồn nhân lực. Chúng ta đã làm được nhiều việc nhưng vẫn phải tiếp tục giải quyết 3 “nút thắt” này. Trong bối cảnh công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh, có lẽ nguồn nhân lực sẽ là cái gốc để giải quyết những vấn đề lớn của đất nước cũng như hai nút thắt còn lại. Nguồn nhân lực, ở đây tôi nhìn theo nghĩa rộng chứ không chỉ đội ngũ chuyên gia, đòi hỏi phải có kiến thức chuyên môn, kỹ năng, thái độ sống và làm việc. Từ 3 yêu cầu này đặt ra hàng loạt tiêu chí khác cần phải được cụ thể hóa trong Khung trình độ năng lực quốc gia gồm 8 bậc mà Chính phủ mới ban hành, trong đó chắc chắn có các tiêu chí về kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm đối với xã hội và bản thân, kỹ năng giao tiếp, ứng xử, khả năng thích nghi với môi trường nghề nghiệp thay đổi...

Năm 2018, giáo dục - đào tạo nổi lên nhiều vụ việc tiêu cực, sai phạm, nhưng tôi không bi quan, mà cho rằng đó là điều tất yếu chúng ta phải vượt qua trong quá trình phát triển đất nước. Và khi đã nhìn ra khuyết điểm, thì ta sẽ có lời giải. Từ những gì xảy ra năm ngoái cũng đặt ra yêu cầu nhiệm vụ trong năm 2019 này. Thứ nhất, chúng ta đang sửa đổi Luật Giáo dục, trong đó nhìn lại giáo dục cơ bản (mầm non và phổ thông), đồng thời nhìn rộng ra giáo dục, học tập suốt đời. Đây là nền tảng hết sức quan trọng, sẽ điều chỉnh cách nhìn nhận về giáo dục - đào tạo, quốc sách hàng đầu. Thứ hai, Luật Giáo dục nghề nghiệp sau 4 năm thi hành đã đến lúc phải đánh giá tác động và hiệu quả của nó. Chúng ta đang ở thời điểm chuyển “chất” của nền kinh tế đất nước, vì thế đợt giám sát này không phải là thủ tục hành chính, mà là yêu cầu phát triển và nếu làm tốt sẽ có góp phần phát triển nguồn nhân lực tốt phục vụ công cuộc hội nhập quốc tế. Thứ ba, năm 2018 Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học, trong đó giải quyết được hai vấn đề lớn là tự chủ và vai trò của ĐH tư thục. Hy vọng khi có hiệu lực (từ tháng 7.2019), nó sẽ tạo ra nguồn năng lượng tác động vào nguồn nhân lực trình độ cao.

Như vậy, chúng ta đã và đang hoàn chỉnh 3 luật trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo: Luật Giáo dục để tạo nền tảng chung cho cả xã hội cùng phát triển; Luật Giáo dục nghề nghiệp nâng cao và chuẩn hóa kỹ năng của người lao động có trình độ kỹ thuật; Luật Giáo dục đại học hy vọng sẽ giải phóng năng lượng để đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao. Ba luật này sẽ “bung mở” các nguồn năng lượng, cung cấp nguồn nhân lực để chúng ta hội nhập tốt. Tất nhiên trong quá trình phát triển nguồn nhân lực cũng cần có sự giám sát, kiểm soát. Ở đây có hai vế. Thứ nhất, về quản lý nhà nước (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), không phải “cầm tay chỉ việc” hay kiểm soát mà tạo môi trường và định hướng để các cơ sở giáo dục - đào tạo phát triển theo đúng yêu cầu và quan điểm chúng ta mong muốn. Thứ hai, khi giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục - đào tạo, phải kiểm định, đánh giá được chất lượng. Vì thế, trong năm 2019, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng sẽ giám sát về công tác kiểm định, đánh giá chất lượng các cơ sở giáo dục - đào tạo. Khi quản lý nhà nước tốt, kiểm định chất lượng tốt, tôi tin rằng hệ thống giáo dục - đào tạo của chúng ta sẽ đáp ứng được yêu cầu về nguồn nhân lực phục vụ phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.

Anh Minh ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng: Các luật mới sẽ giúp ngành nông nghiệp hội nhập hiệu quả hơn

Năm 2018 tiếp tục là một năm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường được QH, UBTVQH và lãnh đạo QH giao phó thực hiện số lượng công việc rất lớn. Ủy ban chủ trì thẩm tra và tiếp thu, chỉnh lý trình QH thông qua 3 dự án Luật: Luật Đo đạc và bản đồ, Luật Chăn nuôi, Luật Trồng trọt; thẩm tra 1 dự án luật trình QH cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ Sáu là Luật Kiến trúc. Và, bên cạnh các hoạt động giám sát thường xuyên, Ủy ban tiến hành giám sát các chuyên đề cũng như các vấn đề phát sinh như: Thực hiện Nghị quyết số 297 của UBTVQH về nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển khoa học - công nghệ; việc ban hành và thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường đối với khu công nghiệp, khu chế xuất và cơ sở sản xuất có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao; tình hình thực hiện chính sách pháp luật về xây dựng và quy hoạch kiến trúc; chính sách thúc đẩy hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ; chính sách pháp luật về quản lý, bảo vệ môi trường chăn nuôi, xử lý chất thải chăn nuôi; chính sách về thúc đẩy tiêu thụ nông sản...

Ảnh: Quang Khánh

Ủy ban đã tổ chức hội nghị giải trình nghe Bộ Xây dựng, Bộ Y tế và các bộ, ngành, cơ quan liên quan, doanh nghiệp báo cáo về thực trạng sử dụng amiăng trắng tại Việt Nam; về giải quyết kiến nghị của doanh nghiệp về đăng kiểm tàu thuyền sử dụng vật liệu mới PPC; về xử lý tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện, xử lý phế thải của các nhà máy hóa chất, phân bón.

Với sự chỉ đạo sát sao, cụ thể, chặt chẽ của UBTVQH, lãnh đạo QH; sự cố gắng vượt bậc của các thành viên Ủy ban; sự phối hợp của các bộ, ngành và địa phương; tinh thần và trách nhiệm tham mưu, phục vụ của cán bộ, công chức VPQH, nhất là Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, của Văn phòng các Đoàn ĐBQH nơi đoàn công tác đến làm việc. Và cũng phải kể đến một lực lượng nữa đó là báo chí, truyền thông đã hợp lực, phát huy trí tuệ và trách nhiệm cùng với Ủy ban hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Trong Kỳ họp thứ Năm và thứ Sáu, hai dự án Luật Trồng trọt và Luật Chăn nuôi được Ủy ban chủ trì thẩm tra và nghiên cứu, tiếp thu ý kiến Đại biểu Quốc hội để chỉnh lý dự thảo trình Quốc hội thông qua có tính chất khá đặc biệt, được xây dựng trên cơ sở đề nghị “phá lệ” từ cơ quan của QH, đó là: Xây dựng luật thay vì đề nghị chỉ sửa đổi hai pháp lệnh hiện hành như đề xuất ban đầu, nhằm tạo cơ sở pháp lý đủ mạnh, qua đó tạo sự bứt phá mạnh mẽ hơn nữa cho các lĩnh vực này. Sự bứt phá ở đây không chỉ về sản lượng, mà cần về giá trị gia tăng của sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi. Đòi hỏi này không mới nhưng chưa lúc nào gắt gao như hiện nay, khi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới nước ta ký kết vừa qua đều đưa yêu cầu cao hơn về chất lượng, thậm chí phải xuất khẩu nông sản qua chế biến mới tối ưu hóa được lợi ích mà chúng ta kỳ vọng.

Để thực hiện thẩm tra hai dự án Luật này, ngay từ những tháng đầu năm 2018, Ủy ban đã tổ chức thu thập, nghiên cứu tài liệu, pháp luật quốc tế, văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động trồng trọt và chăn nuôi. Ủy ban cũng tổ chức đoàn công tác khảo sát tình hình thực hiện pháp luật về trồng trọt và chăn nuôi; lấy ý kiến đóng góp cho các dự thảo Luật tại các địa phương; tổ chức các buổi làm việc với UBND các tỉnh, thành phố và một số doanh nghiệp… Với sự nỗ lực của Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo, Luật Chăn nuôi, Luật Trồng trọt được QH thông qua tại Kỳ họp thứ Sáu, với tỷ lệ ĐBQH tán thành cao. Hai đạo luật này cùng với các luật khác được ban hành những năm gần đây như Luật Thủy sản, Luật Thủy lợi, Luật Thú y… đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật của ngành nông nghiệp, đáp ứng được những yêu cầu cơ bản để ngành nông nghiệp nước ta tăng tốc và phát triển, gia tăng giá trị và hội nhập quốc tế hiệu quả hơn.

Trong năm 2019, bên cạnh việc thực hiện kế hoạch công tác của mình, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường sẽ tăng cường đồng hành với Chính phủ, các bộ, ngành đẩy mạnh thực thi các đạo luật trong thực tế để kịp thời góp phần tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa quy mô lớn, chất lượng, từng bước hiện đại hóa nền nông nghiệp nước ta theo xu hướng tiến bộ của thế giới.

 Phương Thủy ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định:Nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ

Năm 2018 là năm có khối lượng công việc thuộc lĩnh vực lập pháp rất lớn. QH đã thông qua 16 luật, 18 nghị quyết và cho ý kiến 15 dự án luật góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, triển khai thực hiện Hiến pháp năm 2013, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, quyền con người, quyền công dân và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Ảnh: Quang Khánh

Trong đó, có những dự án quan trọng như Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật Tố cáo; Luật An ninh mạng; Luật Đặc xá; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước; Luật Cạnh tranh... Và, không thể không kể đến Nghị quyết phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan. Không chỉ hoàn thành số lượng công việc, chất lượng các luật, nghị quyết được QH ban hành cũng đã được nâng lên một cách rõ rệt, đáp ứng mong mỏi của cử tri và nhân dân cả nước.

Là một cơ quan của QH được tham gia vào toàn bộ các giai đoạn trong quy trình lập pháp, Ủy ban Pháp luật đã có một số đóng góp cụ thể vào kết quả chung trong hoạt động này, được lãnh đạo QH và các cơ quan, tổ chức hữu quan ghi nhận, đánh giá cao.

Trước hết, Ủy ban Pháp luật đã chủ động phối hợp để phát huy sự tham gia tích cực của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH, phát huy trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, qua đó có những tác động có hiệu quả, huy động được trí tuệ tập thể, tạo sự đồng thuận, góp phần tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác lập pháp.

Ủy ban cũng đã chủ động hơn trong việc tham mưu giúp UBTVQH lập, trình QH thông qua Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và triển khai thực hiện Chương trình. Ví dụ, để chuẩn bị xây dựng Chương trình, ngay từ cuối năm của năm trước, Ủy ban Pháp luật đã chủ động làm việc với Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan để nắm bắt thông tin từ sớm, trao đổi về đề xuất xây dựng Chương trình, kịp thời kiến nghị các cơ quan thực hiện đúng và đầy đủ các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về trình tự, hồ sơ, thời hạn trình. Sau khi Chương trình được QH thông qua, Ủy ban Pháp luật cũng tham mưu, giúp UBTVQH ban hành Nghị quyết triển khai, phối hợp với Chính phủ tổ chức Hội nghị chuyên đề để triển khai và bàn sâu các giải pháp thực hiện Chương trình.

Để tiến hành chủ trì tiếp thu, chỉnh lý hoàn thiện các dự án luật được giao, Thường trực Ủy ban đã đầu tư nhiều thời gian, công sức, phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo dự án, các cơ quan hữu quan khác trong việc nghiên cứu ý kiến đóng góp của ĐBQH, của các cơ quan, tổ chức hữu quan, các chuyên gia, nhà khoa học để tiếp thu, chỉnh lý các dự thảo luật, báo cáo UBTVQH trình QH. Với các dự án quan trọng, phức tạp, Thường trực Ủy ban phối hợp với cơ quan soạn thảo tích cực làm việc với tinh thần trách nhiệm cao, không kể ngày lễ, ngày nghỉ trong nhiều tuần liền, để chỉnh lý, hoàn thiện từng chương, điều của dự thảo luật và chủ động đề xuất báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền về các nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau.

Đối với các dự án luật khác do các Ủy ban của QH chủ trì thẩm tra, Ủy ban Pháp luật đã làm tốt trách nhiệm tham gia thẩm tra, góp phần bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, kỹ thuật lập pháp và tính thống nhất của cả hệ thống pháp luật. Qua hoạt động thẩm tra và tham gia thẩm tra, Ủy ban Pháp luật đã nêu được nhiều ý kiến đóng góp có trách nhiệm với Ban soạn thảo, kiến nghị được nhiều nội dung cụ thể với các cơ quan của QH, UBTVQH, và QH về việc xem xét đối với các dự án. Nội dung thẩm tra và các kiến nghị của Ủy ban cơ bản đều được các cơ quan, UBTVQH và QH nhất trí.

Có thể thấy, khối lượng công việc trong hoạt động lập pháp Ủy ban Pháp luật được giao đảm đương là khá nặng. Nhưng nhờ sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo QH, sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan và sự cố gắng, nỗ lực không ngừng của tập thể Thường trực Ủy ban Pháp luật, Vụ Pháp luật, Ủy ban Pháp luật đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đóng góp vào kết quả chung trong công tác lập pháp của QH.

Trên cơ sở những kinh nghiệm tốt của năm 2018, Ủy ban Pháp luật sẽ tiếp tục nỗ lực để phấn đấu hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ xây dựng pháp luật thời gian tới và các năm tiếp theo.

 Thanh Hải ghi

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt: Nắm bắt kịp thời những vấn đề nóng bỏng của đời sống

Năm 2018, Ủy ban Quốc phòng và An ninh được UBTVQH phân công chủ trì thẩm tra nhiều dự án luật hơn so với năm 2017. Đây đều là những dự luật khó, nhạy cảm, nhận được sự quan tâm, theo dõi của dư luận xã hội.

Có thể kể đến như Luật An ninh mạng, Luật Cảnh sát biển Việt Nam, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, Luật Công an nhân dân (sửa đổi), Luật Quốc phòng (sửa đổi). Ngoài ra, Ủy ban còn thẩm tra, báo cáo UBTVQH trình QH ban hành Nghị quyết số 74/2018/QH14 ngày 20.11.2018, trong đó nội dung quyết định kéo dài thời gian thực hiện thí điểm cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam theo Nghị quyết số 30/2016/QH14 của QH tối đa là 2 năm kể từ ngày 1.2.2019; báo cáo UBTVQH ban hành Nghị quyết số 562a/2018/UBTVQH14 ngày 11.8.2018 về cấp bậc hàm cao nhất đối với chức vụ, chức danh của sĩ quan là cấp tướng của đơn vị thành lập mới thuộc Bộ Quốc phòng.

Với khối lượng công việc lớn, song điều vui mừng là Ủy ban đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực vào tiến trình đổi mới hoạt động của QH ngày càng hiệu lực, hiệu quả hơn.

Trước đó, trong quá trình xây dựng dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, từng có nhiều lo ngại về việc lạm dụng dấu mật, hạn chế quyền tiếp cận thông tin của công dân. Nhưng rõ ràng, các quy định trong dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước đã xóa tan những nghi ngại này. Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã tổ chức nghiên cứu thận trọng, phối hợp với Ban soạn thảo tiếp thu tối đa ý kiến của các cơ quan chức năng và các nhà khoa học, chỉnh lý các quy định của dự thảo Luật, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân, giới hạn cụ thể những loại thông tin được xác định là bí mật nhà nước; quy định cụ thể về thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước; giải mật bí mật nhà nước; bảo đảm tính thống nhất với các quy định của Hiến pháp và các luật liên quan và bảo đảm sự công khai, minh bạch, nhất là quy định của Luật Tiếp cận thông tin thể hiện trong toàn bộ nội dung của Luật. Kết quả Luật Bảo vệ bí mật nhà nước đã được QH thông qua với tỷ lệ tán thành cao.

Với hoạt động giám sát, Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã kịp thời theo sát, nắm bắt những vấn đề rất nóng của đời sống xã hội, thể hiện qua chuyên đề giám sát việc thi hành chính sách, pháp luật về bảo đảm an ninh, an toàn hàng không dân dụng. Đoàn đã tổ chức giám sát tại nhiều cơ quan, tổ chức, địa phương để bảo đảm tính khách quan, toàn diện, trong đó đã bổ sung nhiều nội dung, đối tượng cần giám sát nhằm làm rõ các vấn đề cần quan tâm, làm rõ. Qua giám sát, đã chỉ ra những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, bất cập để kịp thời kiến nghị các biện pháp khắc phục.

Năm 2019, trước thực trạng các vụ cháy, nổ có chiều hướng diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn về người và tài sản, gây tâm lý lo lắng trong nhân dân, Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã tham mưu cho UBTVQH trình QH ban hành Nghị quyết số 59/2018/QH14 ngày 12.6.2018 về thành lập Đoàn giám sát của QH “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy giai đoạn 2014 - 2018”. Đây là chuyên đề lớn, cần thiết, lần đầu tiên Ủy ban Quốc phòng và An ninh được QH giao giúp chủ trì về nội dung và tổ chức thực hiện. Nhận thức rõ yêu cầu này, Thường trực Ủy ban đã chủ động, phối hợp với các cơ quan chức năng chuẩn bị kỹ nội dung, đề cương yêu cầu báo cáo; lựa chọn các cơ quan, đơn vị, địa phương cần đến giám sát và đã tham mưu cho QH ban hành Kế hoạch chi tiết trển khai thực hiện Nghị quyết với 3 Đoàn công tác do Lãnh đạo QH hoặc các Ủy viên UBTVQH làm Trưởng đoàn với thành phần dự kiến tổng số khoảng 28 thành viên và một số đại biểu mời tham gia cùng tổ giúp việc.

Theo kế hoạch này, trước ngày 1.10.2019, Đoàn giám sát sẽ hoàn thành báo cáo kết quả giám sát và dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề trình QH giám sát tối cao tại Kỳ họp thứ Tám (tháng 10.2019). Sau khi QH tổ chức giám chuyên đề này, hy vọng sẽ có nhiều kiến nghị, giải pháp nhằm góp phần nâng cao hơn nữa việc thực hiện công tác quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy.

 Anh Thảo ghi